بررسی برخی از عوامل موثر در بلوغ اجتماعی در نوجوانان
در مورد بلوغ اجتماعی جوانان و نوجوانان
عوامل موثر در بلوغ اجتماعی جوانان
تحقیق درباره بلوغ اجتماعی نوجوانان
بررسی بلوغ اجتماعی در نوجوانان
فهرست مطالب
چکیده
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسأله
اهداف پژوهش
ضرورت و اهمیت تحقیق
تعاریف و اصطلاحات
محدودۀ مطالعاتی پژوهش
فصل دوم : شرح برخی مفاهیم مرتبط با بلوغ اجتماعی و نوجوانی
مقدمه
۱- اجتماعی شدن
۲- مفهوم و نشانه های رشد اجتماعی
۱-۳- مفهوم نوجوانی
۲-۳- مراحل نوجوانی
۳-۳- خصایص و ویژگیهای نوجوانی
۴-۳- خصایص اجتماعی دورۀ نوجوانی
۵-۳- روابط نوجوان و خانواده
۶-۳- طبقۀ اقتصادی –اجتماعی خانواده و رشد اجتماعی
۴- مروری بر تحقیقات موجود در مورد اجتماعی شدن و رشد اجتماعی
۵- سازگاری
۱-۶- رشد هویت
۲-۶- عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت
۳-۶- نظریۀ اریکسون در مورد رشد اجتماعی
۴-۶- نظریۀ بندورا
۱-۷- جامعه پذیری
۲-۷- موانع جامعه پذیری بهنجار
۱-۸- فرهنگ پذیری
۲-۸- هویت فرهنگی
۳-۸- خصوصیات فرهنگ پذیری
۴-۸- فرهنگ پذیری در عصر حاضر
۱-۹- نقش اجتماعی
۲-۹- انواع نقش ها
۳-۹- نقش و شخصیت اجتماعی
۴-۹- نقش و پایگاه اجتماعی
۵-۹- نقش های انتظاری و نقش های واقعی
۶-۹- تصویب و تأیید اجتماعی نقش ها
۷-۹- نقش کلیدی
۱۰- چارچوب نظری
مدل مطالعاتی ( دیاگرام )
فصل سوم : روش شناسی پژوهش
مقدمه
روش پژوهش
جامعۀ آماری
حجم نمونه و روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری ( ابزار سازی )
روش جمع آوری اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل ( آماری ) اطلاعات
فصل چهارم : جداول و داده های آماری
مقدمه
جداول یک بعدی
جداول دو بعدی
نمودارهای دایره ای
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
نتیجه گیری
تنگناهای تحقیق
پیشنهادات
خلاصۀ پژوهش
فهرست منابع
ضمائم مآ
چکیده
بلوغ اجتماعی عبارتست از رسیدن فرد به هویت، استقلال و خودکفایی و گذر از منِ فردی بسوی منِ اجتماعی. به دلیل آنکه این مسائل اساسی ( هویت، استقلال و خودکفایی ) در نوجوانی آغاز می شود و رنگ می گیرد در زمینۀ بلوغ اجتماعی و نوجوانی مهم و مؤثر هستند.
هدف اصلی این پژوهش، بررسی برخی از عوامل مؤثرِ بلوغ اجتماعی نظیر سن، رشتۀ تحصیلی ، همسالان و … در نوجوانان است .
جامعه آماری ۱۰۰ نفر و ابزار تحقیق اسنادی و پرسشنامه بوده است. این پژوهش شامل ۱۷ فرضیه بوده و متغیرها شامل: سن، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، رشته تحصیلی فرد، نوع مدرسه، استفاده از اینترنت، مطالعه، درآمده خانواده و … می باشد.
در این بررسی، رابطه متغیرها با کاهش یا افزایش بلوغ اجتماعی سنجیده
می شود.
داده های آماری توسط برنامه SPSSاستخراج شدند و پس از تفسیر جداول دوبعدی و خی دو محاسبه شده، از فرضیات ارائه شده: تحصیلات پدر، شغل پدر، تعداد دوستان، ساعات تماشای تلویزیون، و مطالعه بلوغ اجتماعی رابطه معنادار و مثبت دارند و این فرضیات اثبات شدند. سن، رشته تحصیلی فرد، درآمدخانواده، تحصیلات مادر و … رابطه معناداری با بلوغ اجتماعی نداشتند و این فرضیات اثبات نشدند.
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
انسان همانطور که از لحاظ جسمانی کامل می شود از لحاظ روانی و اجتماعی نیز رشد می یابد . افراد در مواجهه با خانواده، جامعه و فرهنگ؛ ارزشها، هنجارها، بایدها و نبایدها را می آموزند و در صورت پذیرش و تکرار آنها را در خود درونی می کند .
این آموخته ها که در ابتدا از خانواده آغاز می شود با رشد کودک افزایش می یابد و به محیط های دیگر بسط داده می شود
در نوجوانی این الگوبرداری به شکل قابل ملاحظه ای شدّت می یابد و با خطرپذیری از سوی نوجوان همراه است. نوجوانی حالات دوگانه ای را به همراه دارد، غم و شادی، بیم و امید، گاهی نوجوان در کسوت یک عاشق شوریده است و گاهی قهرمانی حماسی و بین آنچه هست و آنچه می خواهد باشد در رفت و آمد است .
خانواده به علت اینکه اولین محیطی است که هر فرد الگوپذیری و هنجارشناسی را در آن می آموزد و نیز از جهت نوع تربیتی که در آن خانواده وجود دارد در مسیر نوجوانی بسیار مهم است؛ همسالان، اجتماع، آموزش و پرورش، آداب و رسوم و … هر یک به نوعی عاملی مهم در نوجوانی محسوب می شود .
رشد اجتماعی در محیطها و فرهنگهای مختلف، در افراد متفاوت است .
استقلال طلبی، خودکفایی و هویت یابی از مسائل مهم نوجوانی است و بلوغ اجتماعی نیز عبارت است از مرحله ای که انسان به استقلال، خودکفایی و هویت رسیده باشد . از آنجا که مسائل اساسی بلوغ اجتماعی در نوجوانی آغاز
می شود می توان به این نتیجه رسید که نوجوانی و بلوغ اجتماعی برهم تأثیر متقابل دارند و عوامل تأثیرگذار بلوغ اجتماعی در نوجوانی حائز اهمیت زیادی است .
در این پژوهش سعی شده است برخی از این عوامل تأثیرگذار مورد بررسی قرار گیرد .
این تحقیق در ۵ فصل تنظیم شده که مباحث زیر را در بردارد :
فصل اول : کلیات پژوهش، فصل دوم : شرح برخی از مفاهیم مرتبط با بلوغ اجتماعی و نوجوانی، فصل سوم : روش پژوهش، فصل چهارم : جداول و
داده های آماری، فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری .
البته مباحث و مقولات مربوط به بلوغ اجتماعی را مسلماً نمی توان محدود به این مختصر دانست و هنوز در این موضوعات بسیار جای سخن باقی است، با این امید که این اندک بی فایده نباشد .
بیان مسئله
نوجوانی دورانی حساس، پرتنش و سرشار از فراز و نشیب است؛ گذرگاهی از کودکی به سوی بزرگسالی، مملو از ترس و امید، خوشحالی و غم و پر از تعارض و تناقض می‌باشد. دوره‌ای است که فرد به الگوپذیری از فرهنگ و جامعه می‌پردازد.
پایه‌ها و ریشه‌های بلوغ اجتماعی در نوجوانی کاشته می‌شود و همراه با رشد انسان تکامل می‌یابد. بلوغ اجتماعی مرحله‌ای است که فرد احساس هویت می‌کند و خود را دارای اعتبار و شخصیت می‌داند، می‌تواند با دیگران تعامل سازگار برقرار کند، به استقلال و خودکفایی برسد، وارد داد و ستدهای مالی و دارای شغل شود، هنجارها و ارزشهای جامعه در او درونی شده باشد و نقش‌های متناسب با این هنجارها و ارزشها را بپذیرد.
در صورتی که تمام عوامل تأثیرگذار بلوغ اجتماعی نظیر: خانواده، اجتماع، آموزش و پرورش فرهنگ، گروه همسالان و… در نوجوانی به طور متعارف و بی‌هیچ خلل و مشکلی برای فرد مهیّا باشد، میتوان انتظار داشت متقارن با پایان دوره نوجوانی به طور نسبی فرد دارای بلوغ اجتماعی شده باشد.
فرد بالغ سهم خود را در روش و منش زندگی باور و در رفتارهای خود احساس مسئولیت دارد، مفهوم زندگی اجتماعی و نقش اجتماعی را درمی‌یابد و از خودمحوری و «من‌فردی» گذر کرده و «من جمعی» در او شکل می‌گیرد.
فردی که بلوغ یافته باشد از نظر روانشناختی متعادل و سازگار بوده و برای پذیرش و قبول مسئولیت‌ها در جوانی و نیز داشتن شغل آماده خواهد بود.
شخصی که از نظر اجتماعی به بلوغ رسیده باشد توانایی بهتری در حل مسائل خود دارد و انتظار موفقیت در کارهایش بیشتر خواهد بود.
عدم طی شدن موفق بلوغ اجتماعی فرد را دچار احساس سردرگمی، بی‌هویتی، ناسازگاری، نارضایتی از خود، افسردگی و عدم اعتماد به نفس می‌کند.
خانواده عنصری مهم و حیاتی در نوجوانی و بلوغ اجتماعی می‌باشد و می‌تواند پایگاه محکمی برای نوجوان باشد. گروه همسالان نیز به علت همانندسازی‌های نوجوان و اینکه بیشتر وقت وی با همسالان در مدرسه گذرانده می‌شود مهم جلوه می‌کند.
با توجه به اهمیت ویژه‌ای که نوجوانی برای خودکفایی، استقلال و پذیرش مسئولیت در جوانی دارد و با درنظر گرفتن این مطلب که بیشتر مشکلات و معضلات جوانان که به شکل مانع در راه موفقیت آنها ظهور می‌کند ریشه در نوجوانی و بلوغ اجتماعی آنان دارد این موضوع به عنوان موضوع پژوهش انتخاب شود.
محقق درنظر دارد در حوزه روانشناسی اجتماعی و با استفاده از نظریه یادگیری اجتماعی «بندورا» تأثیر عوامل محیطی بلوغ اجتماعی را در نوجوانان مورد تحقیق و پژوهش قرار دهد.
اهداف تحقیق
الف) هدف کلی
بررسی و شناخت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در بین نوجوانان دختر منطقه ۲ به منظور تقویت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در نوجوانی.
ب) اهداف جزیی
۱ ـ بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
۲ ـ بررسی و شناخت عوامل فرهنگی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
۳ ـ بررسی و شناخت عوامل روانشناختی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
ضرورت و اهمیت تحقیق
با توجه به اینکه ایران کشوری دارای بافت اجتماعی جوان است و اکثریت هرم سنی را جوانان و نوجوانان تشکیل داده‌اند و با عنایت به این مطلب که مشکلات جوانی اغلب ریشه در خوب طی نشدن مسیر نوجوانی دارد اهمیت بلوغ اجتماعی مطرح می‌شود زیرا شکل‌گیری هویت و انسجام شخصیت فرد که از موضوعات اساسی و مهم بلوغ اجتماعی است در نوجوانی آغاز می‌شود.
انتظار می‌رود یک فرد بالغ بعد از اتمام نوجوانی از نظر اجتماعی تا حدودی به استقلال و خودکفایی رسیده باشد که بتواند امور مربوط به خود را سرپرستی و اداره نماید.
بلوغ اجتماعی یک روند و فرآیند است که اگرچه در طول حیات آدمی وجود دارد و با رشد انسان تکامل می‌یابد دارای فراز و فرودهایی است که در نوجوانی اهمیت بسیاری دارد.
نوجوان در این دوران به دنبال تجربه کردن و فراگیری محیط اطرافش است و کمک والدین را خیلی پذیرا نیست می‌خواهد بیاموزد، تجربه کند و احساس کند که می‌تواند، از آنجا که خانواده اولین نهادی است که فردالگوپذیری را در آن آغاز می‌کند رکن مهمی در بلوغ اجتماعی محسوب می‌شود. خانواده در بلوغ اجتماعی و در دوران حساس نوجوانی می‌تواند با درایت، آگاهی صبر و آرامش کوره‌راه‌های این مسیر پرتعارض را هدایت کند و از این طریق عزت‌نفس، تحمل، شهامت رویارویی با مسائل و اعتماد به نفس را در آنها تقویت کند.
عوامل دیگری نظیر گروه همسالان، رسانه‌ها، آموزش و پرورش و….در بلوغ اجتماعی حائز اهمیت است و با توجه کردن به آنها از طریق فرهنگ‌سازی و اشاعه آن میتوان درگذار از نوجوانی به جوانی و بلوغ اجتماعی مؤثر بود.
در مورد بلوغ اجتماعی جوانان و نوجوانان
عوامل موثر در بلوغ اجتماعی جوانان
تحقیق درباره بلوغ اجتماعی نوجوانان
بررسی بلوغ اجتماعی در نوجوانان
بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه
پروژه در مورد اوقات فراغت دانش آموزان
درباره گذراندن اوقات فراغت فرزندان
اوقات فراغت دانش آموزان در تابستان
عوامل مؤثر بر گذران اوقات فراغت
اوقات فراغت و فعالیتهای ورزشی
اوقات فراغت نوجوانان و جوانان
فهرست مطالب
عنوان
چکیده
مقدمه
فصل اول
کلیات تحقیق
بیان مسئله
اهداف تحقیق
اهمیت تحقیق و فواید تحقیق
تعریف مفاهیم
پیشرفت تحصیلی
فرضیه
پیشینه تحقیق
حدود و محدوده مطالعاتی
فصل دوم
چارچوب نظری
آراء جامعه شناسان
دیدگاههای فلسفی
آراء روانشناسان
نظریات روانشناسان در باب پیدایش فراغت
عوامل مؤثر بر گذران اوقات فراغت
کارکردهای اوقات فراغت از دیدگاه اسلام
فصل سوم
روش تحقیق
درآمد
جامعه آماری
نمونه آماری
ابزار پژوهش
روش تحلیل داده ها
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
پیشنهادات
منابع
ضمایم
چکیده:
تحقیقی که پیش روی شماست در رابطه با نحوه گذراندن اوقات فراغت دختران مقطع متوسطه شهرستان ابهر می باشد.
که در فصل اول به طرح و بررسی مسئله اهداف و ضرورت فواید تحقیق و محدوده و حدود مطالعاتی و فرضیات و تعاریف عملیاتی، و پیشینه تحقیق پرداخته شده در فصل دوم اشارهای به نظریات بزرگان اندیشمندان در مورد اوقات فراغت پرداخته شده بر ادبیات تحقیق هم گذری اشاره شده، در فصل سوم، روش تحقیق، ابزار اندازه گیری جامعه آماری که جامعه آماری در این تحقیق ۱۶۶۲ نفر است که بصورت نمونه گیری تصادفی ساده ۱۰۰ نفر نمونه انتخاب شده است.
در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل ۵ فرضیه زیر پرداخته شده است.
به نظر می رسد چگونگی گذران اوقات فراغت با پرداختن به فعالیتهای ورزشی سپری می شود.
به نظر می رسد چگونگی گذران اوقات فراغت با اقتصاد خانواده رابطه معناداری وجود دارد.
به نظر می رسد چگونگی گذران اوقات فراغت با تحصیلات پدر رابطه معنا داری وجود دارد.
به نظر می رسد چگونگی گذران اوقات فراغت با بعد خانوار رابطه معناداری وجود دارد.
به نظر می رسد چگونگی گذران اوقات فراغت با پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد.
نتایج زیر از این تحقیق استخراج شد.بین چگونگی گذران اوقات فراغت با پرداختن به فعالیتهای ورزشی رابطه وجود دارد.
بین چگونگی گذران اوقات فراغت با اقتصاد خانواده رابطه وجود دارد.
بین چگونگی گذران اوقات فراغت با تحصیلات پدر رابطه وجود دارد.
بین چگونگی گذران اوقات فراغت بابعد خانوار زابطه وجود دارد.
بین چگونگی گذران اوقات فراغت با پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.
در نتیجه ۵ فرضیه با ۹۵% اطمینان و۵% خطای تأیید شدن
مقدمه
اوقات فراغت را میتوان مهم ترین و دلپذیرترین اوقات آحاد بشردانست این اوقات مستعد است که برای مؤمنان لحظه های نیایش با معبود،برای عالمان دقایق تعمق و تفکر، برای هنرمندان زمان ساختن و ابداع باشد.در عین حال برای عده ای نیز اوقات این اوقات به جای فراغت ملال آورترین لحظه هاست.
با اینکه انسان از همان دوران اولیه حضورش در کره عرض۱ برای تأمین مایحتاج خود به ستیز برخاست نوعی اشتغال در زندگی روزمره اش ظاهر شد اما طبیعت این اشتغال و همینطور میزان پرداختن به این اشتغال به شکلی بوده است که می توان اظهار نمود نه تنها موجب خستگی، افسردگی و دلزدگی وی نمی شود که بعضاً خود نوعی تفریح بوده است.در این دوران نیز به لحاظ ویژگی های کارو اشتغال هنوز نمی توان از فراغت به مفهومی که امروز از آن مقصود است سخن گفت زیرا کشاورزی خود کارفرما و صاحب کار خویش بوده لذا با میل و رغبت به کار می پرداخت در تمدن و یونان قدیم داستانهای فیالی و موهوم جشنهای سالانه و ماهانه انواع ورزشهای پهلوانی بازی های المپیک و نمایش نامه های تئاتر موسیقی و شعر وجود داشت.در امپراطوری روم نیز با صورتازه ای از اوقات فراغت روبرو می شویم.
در مصر نیز ورزش مهم ترین عامل گذراندن اوقات فراغت مردم تلقی می شد، به خصوص که در موقع تغییر زندگی از نحوه ابتدایی به سمت مدنیت توجه به تربیت بدنی بیشتر شد.
هر موجود زنده ای برای ادامه حیات خود با توجه به شرایط محیط و وضع جسمانی خود باید تلاش کند.از این جهت در میان موجودات انسان وضعیت پیچیده ای دارد به گونه ای که انسان به اقتضای شرایط اقلیمی نوع تولید میزان نیازها به شکلی متفاوت از موجودات زنده تلاش می کند.البته هیچ انسانی وجود ندارد که در تمام فصول به طور شبانه روزی۱ کار کند یا بطور کلی کار نکند.با توجه به این واقعیت است که پدیده اوقات فراغت مطرح می شود. به عبارت دیگر وقتی انسان در طول روز ساعاتی به کار پرداخت پس از پایان کار تبعید وقت خود را به گونه ای سپری می سازد که برفی آن را برای رشد شکوفایی شخصیت خود جمعی به صورت تفریح و سرگرمی و عده ای دیگر طی این زمان به استراحت می گذرانند.
۱٫برای وضعیت اوقات فراغت جوانان زمستان ۱۳۸۱ از سری کتابهای سازمان ملی جوانان.
۱بررسی وضعیت اوقات فراغت زمستان ۱۳۸۱ از سری کتابهای سازمان ملی جوانان
اهمیت تحقیق و فواید تحقیق
اهمیت تحقیق:
آنچه در خصوص اهمیت چونگی گذران اوقات فراغت گفته شده چنانچه در محدوده نوجوانان و جوانان مطرح شود طبیعی است که حساسیت و اهمیتی
مضاعف پیدا می کند.با شناخت نحوه گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان هم می توان به کارکرد اوقات فراغت در تعالی روح و اندیشه نوجوانان و جوانان پی برد و هم می توان نشانه هایی از فرهنگ حاکم این قشر را شناسایی کرد.
چنانچه کارکردهای فراغت را رفع خستگی و استراحت یا تفریح و سرگرمی۱ و بالاخره رشد شکفتگی شخصیت بدانیم.طبیعی است که نیاز به اوقات فراغت مربوط به قشر خاص نیست.ولی از آنجا که کشور ما در ردیف جوان ترین کشورهای دنیا می باشد.هدایت و ایجاد امکانات برای گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان می توانند در شکل گیری شخصیت آنان و سازندگی جامعه نقش به سزایی داشته باشد.گفتنی است که یکی از مشکلات پایدار جوامع فعلی فراهم آوردن وسایلی است که نیاز به فعالیتهای تفریحی سالم و کافی را تأمین می نماید.با این که فقدان وسایل تفریح به هیچ وجه علت منحصر بفرد کجروی نیست،غالباً یکی از موجبات آن محسوب می شود.
تحقیقات متعدد نشان داده است که رواج تفریحات انحرافی در بسیاری از کشورهای غربی در برفی از کشورهای در حال توسعه ناشی از نداشتن امکانات مناسب تفریحی، عدم آگاهی، نداشتن برنامه صحیح نیز اجرای
سیاستهای اجتماعی و اقتصادی نادرست در این زمینه است، که موجب شده است بسیاری از نوجوانان و جوانان به سوی تفریحات ناسالم کشیده شوند.بسیاری در موارد شدید انحرافات در میان نوجوانان و جوانان نتیجه فقدان برنامه ریزی صحیح جهت گذران اوقات فراغت بوده است.از فواید اوقات فراغت می توان افزایش روحیه شادابی در بین دانش آموزان دختر دانست که موجب بالا رفتن عزت نفس و افزایش پیشرفت تحصیلی می شود.
پیشینه تحقیق:
نخستین رساله در طرفداری اوقات فراغت برای کارگران در اروپا توسط پل لامارکو سوسیالیست نوشته شد که حق تنبل بودن نام داشت در آمریکا نوراشتاین و بلن باندرسین کتاب نظریه فارغ از کار جامعه شناسی زمان فراغت را بنا نهاد.درد مستمر وی ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در اروپا و آمریکا نخستین پژوهشهای درباره فراغت انجام گرفت، نخستین کنفرانس در سال ۱۹۲۴ دفتر بین المللی را درباره آزاد کارگران برپا کرد که ۳۰۰ نماینده از ۱۸ ملت در آن شرکت داشتند که نظر عمومی اهمیت دادن به اوقات فراغت بوده است.
اما تحقیق محمدمهدی درباره نحوه گذران اوقات فراغت دانش آموزان منطقه بزینه رود کرد در این پروژه با بررسی پسران و دختران بر نحوه گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان بزینه رود پرداخته شده محیطی که پژوهش
در آن صورت گرفته مدارس روستاها بوده اینپژوهش از دانش آموزان ۴۳ روستای تحت پوشش منطقه بزینه رود به عمل آمده و همچنین سازمان ملی جوانان تحقیق بسیار مفصلی در مورد بررسی وضعیت اوقات فراغت جوانان در زمستان ۱۳۸۱ انجام داده است که جای خود پروژه مفصلی است.
تحقیق طرح مهری صادقی با عنوان بررسی نحوه گذران اوقات فراغت پسران مقطع متوشطه شهرستان قیدار با تأکید بر فعالیتهای ورزشی از سری طرحهای اداره آموزش و پرورش می توان اشاره کرد که در این پروژه محقق به بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت پسران مقطع متوسطه به زیر پرداخته است.تحقیق دیگر پایان نامه(کارشناسی ارشد) –دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پرستاری و مامایی، ۱۳۷۷٫می توان اشاره کرد.هدف آن تعیین ارتباط چگونگی گذران اوقات فراغت تابستانی میزان علاقمندی نوجوانان دختر با مشخصات فردی آنها در دبیرستنهای دخترانه منطقه ۱۱ شهرستان می باشد، نمونه تحقیق از جامعه پژوهش شامل ۸۰۰ نفر از دختران دبیرستانی می باشد که توسط نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده اند ابزارگردآوری داده ما پرسشنامه است که از سه بخش تشکیل شده است ، بخش اول شامل ۱۷ سؤال در مورد مشخصات دموگرافیک واحدماست بخش دوم، شامل پنج سؤال مربوط به چگونگی گذران اوقات فراغت تابستانی نوجوانان و بخش
سوم شامل ۵ سؤال درباره علاقمندی نوجوانان به چگونگی گذران اوقات فراغت تابستانی می باشد.
اطلاعات کسب شده توسط آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند.نتایج شامل موارد زیر است نسبت دخترانی که در اوقات فراغت تابستانی خود فعالیت ورزشی، هنری، تفریحی و مطالعاتی می باشند به ترتیب ۳۷/۹ درصد ۳۷/۲ درصد ۵۳/۸ درصد و ۲۱/۷ درصد بوده است.
تعریف مفاهیم:
واژه اوقات فراغت خود از دو کلمه(اوقات فراغت) اوقات در لغت جمع کلمه وقت یعنی هنگام ها، روزگارها، فراغت ، در لغت به معنای آسودگی و آسایش۱ است و معمولاً در مقابل اشتغالات و درگیریهای روزمره که نوعاً موجب خستگی می شود به کار می رود.فراغت در لغت به معنای آسایش و آرامش و استراحت و آزاد بودن از کار روزانه هر گونه مجال و فرصت دیگر نیز معنی می دهد.برای اینکه ورزش زا تعریف کنیم لازم است تا ویژگیهایش را متمایز سازیم و حدود آن را بعنوان عنصری فرهنگی مشخص سازیم.ورزش همواره بازتاب۲ اصلی ترین ارزشهای مجموعه فرهنگی است که در آن انجام می
شود.بنابراین به عنوان شعیره (یا منتقل کننده فرهنگی) عمل می کند.حتی ورزشی که خارجی باشد، به سرعت از نو تعریف می شود به نحوی تطبیق می یباد تا با هنجارها و ارزشهای فرهنگی هماهنگ گردد.
پیشرفت تحصیلی
– پیشرفت تحصیلی در معنای لغوی یعنی: ارتقاء تک تک واحدهای درسی در مقاطع مختلف تحصیلی. همین تعریف در معنای محلی، افزایش ریشه ای دروس مورد مطالعه، عوامل زیادی در این موضوع وجود دارد که تعدادی از آن شامل(مطالعه کتابهای کمکی و پایه ای/ استفاده از کلاسهای تقویتی پایه و…..)پیشرفت تحصیلی یکی از عواملی است که در اجتماع برای پیشرفت تمام ارگانهای زندگی است عوامل پایه ای که باعث پیشرفت می شود، دید فرد را نسبت به تمام کارهای روزمره افزایش می یابد.چون همین عوامل ارتقاء تحصیلی در رشته انتخابی که در آینده وجود دارد، بیابد، حال همین موارد ساختار اجتماعی و پایه ای فرد را در زندگی اجتماعی افزایش می دهد.
۱٫چگونگی گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در فصل تابستان، از سری کتابهای سازمان ملی جوانان، پاییز ۱۳۷۹٫
۱٫چگونگی گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در فصل تابستان جامعه شهری، از سری کتابهای سازمان ملی جوانان.
۲٫بررسی وضعیت اوقات فراغت جوانان، زمستان ۱۳۸۱، از سری کتابهای سازمان ملی جوانان.
دیدگاههای فلسفی:
مک دول معتقد است: بین فراغت و سلامت در زندگی و مفهوم سلامت بدنی –فکری و اساس تندرستی ارتباط وجود دارد.
فرانسیس دوگر: فرانسیس دوگر می گوید: به من بگویید اوقات فراغت خود را چگونه می گذرانید تا بگویم چه کسی هستید، فرزندان خود را چگونه تربیت می کنید.
تاش: دکتر جی.بی.تاش در کتاب فلسفه و تفریحات سالم در رابطه با اوقات فراغت چنین می گوید: فراغت مربوط به اوقاتی از زندگی می شود که انسان کار موظف و دیگر وظایف شرعی و اجتماعی خود را تمام کرده باشد.یا در خواب ورزش و تفریحات سالم و مشغول بهره برداری از این زمان است فعالیت کودکان در اوقات فراغت بازی است حال آن که این وقت را بزرگسالان در ورزش و سایر فعالیتهای فرهنگی و هنری می گذرانند.
تاگور: شاعر و فیلسوف هنری اظهار داشته که تمدنهای انسانی سرمایه های جاودانی است که از کاشت داشت و برداشت صحیح اوقات فراغت متجلی گشته اند.
برتر اندراسل: چنین اظهار نظر کرده است، فنون جدید امکان اینرا بدست داده است که اوقات فراغت را تا حدودی از محدوده امتیازات طبقاتی خارج نموده تمام افراد سرشکن نمائیم.
آراء روانشناسان:
در این قسمت به تئوریهای مختلف روانشناسان خواهیم پرداخت و همچنین ارتباط این تئوریها با اوقات فراغت را مورد بررسی قرار خواهیم داد.اریکوفروم روانکاو آلمانی ضمن تأکید بر تفاوت دو جنبه زمینی و اجتماعی انسان را در نیازهای زمینی فیزیولوژیک یا حیوان مشترک می بیند وی نیازهای مختص انسان را به شرح زیر :
۱-نیاز به تعالی
۲-نیاز به وابستگی
۳-نیاز به همانندی
۴-نیاز به رجوع به اصل
۵-نیاز به وسایل راه یابی
آلدرفر در تئوری نعروف معتقد، انسان دارای سه نیاز اساسی می باشد که عبارت اند از:
۱-نیازهای زمینی مثل نیازهای جسمانی ، فیزیولوژیک وافیست
۲-نیازهای وابستگی مثل نیاز به عشق و تعلق اجتماعی
۳-نیازهای رشد مثل نیاز به پویایی و تحقق خویشتن
نظریات روانشناسان در باب پیدایش فراغت:
۱- اولین نظریه مبنی بر این است که مبنای تفریح مذهب است.
چنانچه در جوامع اولیه عملاً رسوم مذهبی از باور و تفریح جدا نبوده است و رقص آواز نمایش رابطه تنگاتنگ با سنن مذهبی داشته است.
۲- دومین نظریه فراغت را غریزی بازی و تفریح می داند.
«کارل گروس» در کتاب بازی و مرد معتقد است که بازی انسان مانند بازی حیوانات از یک نیاز فطری سرچشمه می گیرد.وظیفه اصلی بازی در سنین کودکی آماده سازی طفل برای بزرگسالی است.
عوامل مؤثر بر گذران اوقات فراغت
فراغت بستگی به عوامل گوناگون دارد، فراغت آنچنان موضوع پیچیده ای است که عوامل مؤثر در آن بطور کامل قال شناسایی نیست، تغییرات گوناگون اجتماعی که در سالهای افیر در جوامع صورت گرفته ماهیت فراغت و همینطور نحوه استفاده از آن را دگرگون کرده است و موجب گرایش بی اندازه مردم به فراغت گردیده است، عوامل عمئه تعیین کننده فراغت را می توان بدین گونه بیان کرد: عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، طبقه اجتماعی خانواده، عوامل فرهنگی که به بررسی هر یک از این عوامل می پردازیم.
مقایسه سلامت روان در بین دانش اموزان دختر سال اول دبیرستان پرورشگاهی و دارای خانواده
چکیده
هدف از تحقیق حاضر مقایسه سلامت روان در بین دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان پرورشگاهی و دارای خانواده شهرستان رشت است که جامعه آماری مشخص شده عبارتند از دانش آموزان دختر اول دبیرستان شهررشت است که از بین ۲۷۶۱ نفر که کل جامعه آماری دانش آموزان درای خانواده و ۸۸۹ نفر جامعه دانش آموزان پرورشگاهی هستند از این بین ۱۵۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده و جهت سنجش این آزمودنیها پرسش نامه سلامت عمومی گلدنبرگ که دارای ۲۸ سوال چهار گزینه ای است استفاده گردیده و نمرات خام آن بدست آمده و جهت آزمون فرضیه ها از روش آماری tمتغیر مستقل استفاده گردیده که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین سلامت روانی و اضطراب و افسردگی و نشانه های بدنی در بین دانش آموزان سال اول دبیرستان تفاوت معنی داری وجود دارد .
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
اعتقاد کامل داریم که تندرستی یکی از نعمتهای بزرگ در زندگی انسان است و نمی توان منکر شد که سلامتی روانی در رده بالاترین نعمتها است . افرادی که به نحوی با بیماران روانی ، عقب ماندگان ذهنی ، معتادان به مواد مخدر و الکل سر و کار دارند به این امر اعتقاد کامل دارند بدیهی است بیماریهای روانی مخصوص به یک قشر و یا طبقه خاصی نبوده و تمام طبقات جامعه را شامل می گردد . بیماری روانی ، کارگر ، کارمند ، محصل ، مهندس نمی شناسد و به عبارت دیگر امکان دارد ابتلا به ناراحتی های روانی برای همه افراد جامعه وجود دارد و هیچ انسانی از فشارهای روانی و اجتماعی مصون نیست و به عبارت دیگر در برابر بیماریهای روانی مصونیت نداشته و ندارد به طورکلی باید گفت وجود یک بیمارروانی به کار عادی و اقتصاد خانواده لطمه شدید وارد می کند از لحاظ روابط انسانی سایر افراد خانواده را دروضع ناراحت و تاسف آوری قرار می دهد و خانواده باید صرفنظر از مخارج هنگفت و صرف وقت فشار روانی شدیدی را برای نگهداری بیمار خود تحمل کند و هدف از سلامت روان ارشاد و راهنمایی و آشنا ساختن مردم به اصول و روابط صحیح انسانی و بر حذر داشتن آنها از مخاطراتی است که سلامت روان را تهدید می کند متخصصین بهداشت روانی آموزش بهداشت همگانی را اساسی ترین روش پیشگیری اولیه می دانند شخص سالم احساس می کند که افراد اجتماع او را دوست دارند و به او احترام می گذارند و او نیز متقابلاً به آنها احترام گذاشته و آنها را دوست دارد . فرد غیر عادی اظهار می کند به کسی اعتماد ندارد ، اجتماع برای او ارزش قائل نیست او دوست خود و واقعی نداشته و ندارد . به افراد اجتماع بد بین بوده و نسبت به آنها سوء ظن دارد و روی این اصل برای خود نیز ارزش قائل نیست هدف اصلی از سلامت روان تقویت فکر و اصلاح رفتار افراد است لذا بر اساس این اصول باید به شخصیت و حیثیت دیگران احترام گذاشت و نسبت به دیگران گذشت و بردباری داشت و این اصل را قبول کرد که افرا اجتماع از هر صنفی و در هر موقعیتی باشند می توانند مثمر ثمر باشند و اجتماع می تواند به نحو مفیدی از آنها استفاده کند و عدم قبول این اصول باعث پیدایش عقیده خود کم بینی ، عدم اعتماد به نفس ، نا امنی و سوء ظن و عدم سازش شده است ( میلانی فر –۱۳۸۱ ) .
بیان مساله
شناختن توانایی ها و محدودیت های فردی و اجتماعی و واقع بین در رسیدن به هدف یکی از اصول سلامت روان که شخص با واقعیت زندگی روبرو شود، خود را همانطور که هست بشناسد و قبول کند و کشمکش با واقعیت اغلب سبب بروز اختلال روانی می گرد به این صورت که نوجوانان دارای خانواده و نوجوانان پرورشگاهی می توانند در معرض این موضوع قرار بگیرند به این صورت که نوجوانان پرورشگاهی در صورت عدم موفقیت در کشمکش با واقعیت پیش آمده حتماً دچار عدم سلامت روان خواهد شد . شخص سالم باید علاوه بر استفاده از خصوصیات مثبت و برجسته به محدودیت و نواقص خود آشنایی کامل داشته باشد که این محدودیت ها زیاد مانند نواقص و عوارض جسمانی هستند و در برابر اینها همه افراد یک نوع واکنش نشان نمی دهد گروهی واقعیت را قبول می کنند و به زندگی عادی خود ادامه می دهند و از فعالیت خودداری نمی کنند و سعی می کنند که تعادل طبیعی بین خود و حرفه شان را به خوبی برقرار کند که تمام این مطالب نشان می دهد که آیا افراد می توانند دارای سلامت روانی در زندگی باشند یا نه و به خصوص جوانان و نوجوانان که در معرض نافرجامیها ممکن است قرار بگیرند می توانند سلامت خود را حفظ کند که در این میان مخصوصاً نوجوانانی که به دور از مراقبت و توجه والدین خود در محیط های پرورشگاهی مورد تربیت قرار می گیرند و همین طور نوجوانانی که زیر سایه والدین خود به زندگی می پردازند می توانند از لحاظ سلامت روان و بهداشت روانی در یک رده باشند ( میلانی فر –۱۳۸۰ ) .
اهمیت و ضرورت تحقیق
پی بردن به شخصیت ، قابلیتها و توانایی ها یا خود پنداری از مهمترین مسایل سلامت روان است و تصور مثبت و متعادل از خود داشتن نشانه سلامت روان و تصور منفی و نامتعادل از خود به معنای روان ناسالم قلمداد می شود، شخص در وهله اول باید بداند کیست و دارای چه عواطف ، ادراکات و احساساتی است و ون خود پنداری در اثر یادگیری به وجود می آید و به اصطلاح آموختنی است لذا تجارب گذشته و نقش اولیاء همانطور که ذکر شد باعث می شود که نوجوان به قضاوت درباره خود پی ببرد و از خود ارزیابی به عمل آورد و اعتماد به نفس پیدا می کند ولی اگر ارزیابی ناپسند و تحقیر کننده شود و در نوجوان باعث پیدایش عقده های خود کم بینی شود که نمونه هایی از این مشکلات مانند عدم برخورداری از جهت والدین در زمان حساس زندگی خود که این عامل و دوری از محیط گرم خانواده و سپری کردن عمر در یک محیط نه چندان گرم و با محبت می تواند بوجود آورند مشکلات روانی در نوجوان گردد که امید است با پژوهش های انجام شده بتوانیم نیازهای نوجوانان پرورشگاهی را شناسانده و اینکه در مواردی آنچنان با آنها رفتار کنیم که بتوانیم از یک نوجوان پرورشگاهی به عنوان یک فرد نمونه به حساب بیاوریم زیرا که این محیط ها و دوری از محبت والدین باعث تشکیل رفتارهای ضد اجتماعی در افراد پرورشگاهی می شود و ممکن است خطرات جدی اجتماعی گریبانگیر آنها شود یا افرادی جنایتکار –مجرم به حساب بیایند که با تحقیقات تازه و انجام شده باید نیازها و عقده های آنها شناخته و در جهت مثبت قدم برداریم .
اهداف تحقیق
هدف از تحقیق مقایسه سلامت روان نوجوانان ۱۵ ساله دختر دارای خانواده و پرورشگاهی است و اینکه آیا سلامت روان در بین نوجوانانی که حضور پدر و مادر خود را به وضوح مشاهده می کند بیشتر از نوجوانانی است که به دلایل مختلف بدور از خانواده رشد یافته اند ؟
سوال مسئله
۱- آیا بین سلامت روان نوجوانان دختر ۱۳-۱۵ ساله دارای خانواده و نوجوانان دختر پرورشگاهی تفاوت معنی داری وجود دارد ؟
فرضیه تحقیق
فرضیه اصلی
بین سلامت روان نوجوانان ۱۳-۱۵ ساله دختر دارای خانواده و نوجوانان دختر پرورشگاهی تفاوت معنی داری وجود دارد .
سه بعد سلامت روان را نیز به عنوان فرضیه فرعی در نظر می گیریم .
این فایل بصورت Word می باشد.
بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دربین دانش آموزان مقطع دوم دبیرستان
پروژه درباره ویژگیهای شخصیتی دانش اموزان
ارتباط ویژگی شخصیتی و سلامت روانی دانش اموزان
رابطه سلامت روان و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان
چکیده
فصل اول(کلیات پژوهش)
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت واهمیت تحقیق
اهداف تحقیق
فرضیه های تحقیق
متغیرهای تحقیق
تعاریف نظری
تعاریف عملیاتی
فصل دوم(پیشینه پژوهش)
شخصیت و مفهوم آن
ضرورت مطالعه وشناخت شخصیت
نظریه های شخصیت(شخصیت ورویکرد روانکاوی)
نظریه تحلیلی یونگ
نظریه پویایی روانی –اجتماعی
نظریه بودائیسم درباره شخصیت انسان
نظریه اسلام درباره شخصیت انسان
الگوی شخصیت
پایداری شخصیت
تغییردرشخصیت
شخصیت سالم
ساختارشخصیت
همسانی شخصیت
تعریف سلامت روانی
تاریخچه سلامت روانی
کلیدسلامت روانی
چرابایددرموردسلامت روانی بدانیم؟
اعتمادبه نفس،کلیدسلامت روانی
نظریه های سلامت روانی
۱-الگوی گوردون آلپورت
۲-الگوی کارل راجرز
۳- الگوی کارل گوستاو یونگ
۴-الگوی ویکتورفرانکل
۵- الگوی اریش فروم
۶-الگوی آبراهام مزلو
۷-الگوی فریتس پرلز
تحقیقات انجام شده درزمینه سلامت روان وویژگی های شخصیتی
فصل سوم(روش تحقیق)
روش تحقیق
جمعیت هدف
روش نمونه برداری وتعدادآنها
ابزاراندازه گیری
روش جمع آوری داده ها
فصل چهارم(تجزیه وتحلیل آماری)
تجزیه وتحلیل آماری
جدول۱-۴نمرات ویژگی های شخصیت وسلامت روان دانش آموزان دخترمقطع سوم دبیرستان
محاسبه ضریب همبستگی از راه اعدادخام(دختران)
جدول ۳-۴ محاسبه ضریب همبستگی پیرسون نمره های سلامت روان ویژگیهای شخصیتی دانش آموزان دخترمقطع سوم دبیرستان
جدول ۴-۴ مرات ویژگی های شخصیت وسلامت روان دانش آموزان پسرمقطع سوم دبیرستان
جدول ۵-۴ محاسبه ضریب همبستگی ازراه اعدادخام(پسران)
جدول ۶-۴ محاسبه ضریب همبستگی پیرسون نمره های سلامت روان ویژگیهای شخصیتی دانش آموزانپسرمقطع سوم دبیرستان
جدول۷-۴ محاسبه آزمون معناداربودن ضریب همبستگی
جدول۸-۴ محاسبه آزمون معناداربودن ضریب همبستگی
جدول۹-۴محاسبه آزمون معناداربودن ضریب همبستگی
چدول شماره ۱۰-۴ نمرات سلامت روان دانش آموزان دختر وپسرمقطع سوم دبیرستان
جدول شماره ۱۱-۴ محاسبه آزمون معناداربودن ضریب همبستگی
فصل پنجم (بحث ونتیجه گیری)
بحث ونتیجه گیری
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادات پژوهش
منابع ومآخذ
پیوست الف- پرسشنامه تست شخصیتی فارسی NEO(کامل)
پیوست ب- پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و سلامت روان در بین دانش آموزان مقطع دوم متوسطه انجام شد.نمونه موردمطالعه پژوهش حاضر ۸۰ نفر(۴۰دخترو۴۰۰پسر)بودکه ازدانش آموزان مقطع متوسطه به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.ابزارمورداستفاده دراین تحقیق پرسشنامه شخصیتی نئووپرسشنامه سلامت روان بودکه پس ازجمع آوری اطلاعات فرضیه های چهارگانه تحقیق بااستفاده ازروش آماری ضریب همبستگی پیرسون وآزمون Tموردآزمون قرارگرفت ونتیجه نشان دادکه بین ویژگی شخصیتی روان نژندی ،برونگرایی،دلپذیربودن وسلامت روان رابطه معناداری وجود ندارد.همچنین نتیجه تحقیق نشان دادکه بین سلامت روانی دختران وپسران تفاوت معناداری وجود ندارد.
مقدمه
شخصیت (Personality) شامل کل وجود فرداست و وضع عمومی بدن ، مهارتها ، رغبت ها،امیدها ، وضع ظاهر ، احساسات و هیجانها ، عادتها هوش ، خصوصیات اخلاقی،فعالیت ، معتقدات وافکار فردرادربرمی گیرد.شخصیت شامل آنچه فردامروزه هست وآنچه امیدواراست بشود می باشد.پس هرصفتی که فردرا ازافراددیگرمتمایزمی کندجنبه ای ازشخصیت اوراتشکیل می دهدکه ممکن است این صفت ازصفتهای بدنی باشدمانند نیرو،چاقی،لاغری،زیبایی،زشتی،و….. یاذهنی مانندهوش،استعداد،نوع افکار وعقایدو…. یاهیجانی وعاطفی مانندترسویی وبی باکی،عصبانیت وآرام بودن ،ویااخلاقی مانندراستگویی ،دروغگویی ،سهل انگاری وهمچنین ممکن است این صفت ،موروثی باشدمانندقد،رنگ پوست،رنگ موی سر،یااکتسابی مانندگرایش هاومعتقدات دینی وسیاسی وبنابراین ،می توان گفت :شخصت هرفردکل خصایص بدنی،ذهنی وعاطفی و اجتماعی واخلاقی –اعم ازموروثی و اکتسابی –هستندکه او رابطور آشکار ازدیگران مشخص می کند.
شخصیت ایستا(static)نیست بلکه پویا(dynamic)یاپیوسته درحال تغییراست.وقتی ازشخصیت فردسخن می گوییم به یکتاوبی نظیربودن اوتوجه داریم زیرا دوفردهم شخصیت نمی توان یافت.درواقع،شخصیت فردهمان است که باضمیر«من»یاکلمه«خود»(self) ازآن تعبیرمی کندومنظورشناخت شخصیت فرد،شناخت ترکیب وسازمان رفتاراوبه صورت تمامی وکلّیت است(شعائری نژاد،۱۳۷۴).
روانپزشکان فردی راازنظر روانی سالم می دانندکه تعادل بین رفتارها وکنترل او درمواجه بامشکلات اجتماعی وجود داشته باشد.از این دیدگاه انسان ورفتارهای اودرمجموع یک سیستم درنظرگرفته می شود.که براساس کیفیات تاثیروتأثر متقابل عمل می کنند.بااین دید سیستمیک ملاحظه می شودکه چگونه عوامل متنوع زیستی انسان برعوامل روانی اجتماعی اوتاثیرگذاشته وبالعکس ازآن اثرمی پذیرد. به عبارت دیگر دربهداشت وتعادل روانی انسان به تنهایی مطرح نیست بلکه آنچه موردبحث قرارمی گیرد پدیده هایی است که دراطراف اووجود داردوبرجمع سیستم ونظام اوتاثیرمی گذارندوازآن متأثرمی شوند.پس ازدیدروانپزشکی سلامتی عبارت است ازتعادل درفعالیت های زیستی،روانی،واجتماعی افراد که انسان ازاین تعادل سیستمیک وساختار های سالم خودبرای سرکوب کردن وتحت کنترل درآوردن بیماری استفاده می کند.روانکاوان وطرفداران فرضیه های روانکاوی (روان تحلیلی)ازشخصیت ایده آل صحبت می کنندو«من[۱]» رامیانجی بین خواسته های «نهاد[۲]» وکنترل و مؤاخذه «فوق من[۳]» می دانندوبهنجاری رامیانجیگری صحیح ومنطقی بین دوقدرت«نهاد»و«ابرمن»می دانند- روانکاوان به مراحل مختلف رشد روانی وعملکردصحیح وخالی ازتعارض الگو،استفاده ازمکانیسم های دفاعی سازنده درضربه ها وفشارهای شدید را دلیل برسلامت وتعادل روان می دانند.کارهای اریکسن[۴] وهارتمن[۵] نیزبه منظورتأیید این نظریه است(میلانی فر،۱۳۷۶).
بیان مسئله
ازدیرباز مفهوم شخصیت موردتوجه حکما ودانشمندان بوده است وبخصوص ارتباط آن باموضوعات اخلاقی ،رفتاری ،اجتماعی ازمباحث مهم واساسی به شمارمی رود.
درباره شخصیت و ویژگیهای آن نظریه ها ودیدگاههای بسیارمختلف وهمچنین تعاریف بسیاری برای آن ارائه شده است.
رایج ترین برداشت وتعریفی که محققان وروان شناسان داشته اندعبارت است ازمجموعه ویژگیهای جسمانی ،روانی ،رفتاری که هرکدام را ازافراد دیگرمتمایزومنحصربه فردمی کند(کریمی ،۱۳۷۴).
یکی از ابتدایی ترین اموری که درجهت رشد وتوسعه هرعملی انجام می پذیردطبقه بندی کردن آن است وشخصیت نیزازاین قاعده مستثنی نبوده است .روان شناسان طبقه بندی های مختلفی درمورد شخصیت داشته اند وبرای هرطبقه نیزویژگیها وخصوصیات خاصی درنظرگرفته اند وانواع مختلف شخصیت را ارائه داده اند.
تامین سلامتی افرادجامعه یکی ازمهمترین مسائل اساسی درهرکشوری محسوب می شودکه بایدآن راازدیدگاه سه بعدی جسمی ،روانی واجتماعی نگریست(شاملو،۱۳۷۲).
بعدروانی بهداشت دربسیاری ازکشورهای درحال توسعه بنابه دلایل مختلف موردتوجه واجتماعی اثرات سوء وغیرقابل جبرانی به جای می گذارد(حسینی،۱۳۷۱).
درگذشته فرد درانجام وظیفه خودبا آهنگی یکنواخت اعمال تکراری وساعت هاکارمداوم درگیربود.امروزه هرفردفعالی با«شوک آینده»روبروست.این شوک درتمام سطوح قابل لمس است.براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ،اختلالهای روانی،اختلالهای جدی وشایع هستندکه درسرتاسر دنیامشاهده می شودو دو پنجم ازتمامی ناتوانی ها به علت اختلالهای روانی،روانی اجتماعی وعصبی بود.واین مواردیک پنجم ازکل مراجعین به مرکزبهداشت عمومی راتشکیل می دهند.(آزاد،۱۳۷۵).
اگرنیازهای زیستی و ورانی فردبه طورخود به خودارضاء می شدزندگی واقعاً آسان بود ولی چنان که می دانیم موانع زیادی،خواه محیطی وخواه درونی وجود داردکه مخل ارضای نیازهاهستند.این موانع موجب فشارروانی درفرد می گردند(آزاد،۱۳۷۵).
آنچه مسلم است اول بایددرنظرگرفت که زندگی آدمی ازبدوتولد تامرگ مجموعه مبارزات باطبیعت است منتهی درهرمرحله ای ودرهرموردی به نحو مخصوص انجام می گیرد.بشردرطول زندگی بارویدادهای زیادی برخوردمی کندکه باعث بروز برخی مسائل روانی وجسمی می گرددوبدین سبب است که بهداشت روانی جامعه راتهدیدمی کندالبته هرچنداین عوامل چاشنی زندگی است ولی هیچ کس نمی تواندبدون آن زندگی کند.پس مسأله اصلی تحقیق حاضراین است که آیابین ویژگیهای شخصیتی وسلامت روانی رابطه وجود دارد؟
ضرورت مطالعه وشناخت شخصیت
شناخت شخصیت ،ویژگیها،چگونگی شکل گیری ،عوامل مؤثر درایجادشخصیت ومسائلی ازاین قبیل از یک جنبه ارضای حس کنجکاوی ومیل به شخصیت جویی رادرانسان بدنبال داردزیرا این شناخت نوعی خودشناسی است وشخص هنگام مطالعه موضوعهای ذکرشده غالباً آن دانسته هاراباخود مقایسه کرده وتطبیق می دهد واحتمالاً بااین شناخت نوعی طبقه بندی انجام می دهدیعنی خود رادریکی ازتیپهای شخصیتی قرارمی دهدیاخودرا دارای ویژگیهای شخصیتی خاص می بیند.ازسوی دیگراین شناختها واطلاعات به شخص امکان می دهدکه درارتباط متقابل بادیگران موضع گیریهای مناسب وآگاهانه داشته باشد.اگرازجنبه دیگری هم به این شناخت بنگریم می بینیم که داشتن اطلاعات ودانش لازم درباره شخصیت تنهابه کارعادی دانستن برخی رفتارهادرمراحل مختلف رشدشخصیت نمی آیدبلکه این دانش درپیشگیری یااقدام اجتماعی درموردبروزاختلالها ونابسامانیهای شخصیتی نیزمی تواندبه کمک فردبیایدوچنانچه اختلالهایی بروز کندبااستفاده ازدانش روان شناسی شخصیت می توان چاره جویی کردوازوخیم ترشدن اوضاع جلوگیری نمود(کریمی،۱۳۷۹).
نظریه های شخصیت
شخصیت و وریکردروانکاوی
به عقیده فرویدآنچه سبب فعالیت وپویائی انسان می شودانرژی کلی حیات است که ازدوبخش سازنده ومخرب تشکیل می شود.بخش سازنده همان نیروی زندگی[۱] است که درخدمت انگیزه صیانت ذات بوده ومی کوشدزندگی ماراحفظ کند(لیبیدو[۲]).درمقابل این نیرو،محرک مرگ[۳] قرارداردکه همواره سعی داردمارابه سوی مرگ سوق دهد.این انگیزه شخص رابه سوی خودازادی ،خودکشی ورفتارهای پرخاشگرانه سوق می دهد.
ساختارشخصیت انسان ازنظرفرویددارای سه وجه مشخص است:
الف- نهاد[۴]:مرکب ازغرائز،تمایلات وخواسته های مشخص است.اصرارنهادبرارضای بدون قیدوشرط این غرائز وتمایلات است.به عبارت دیگر ،نهادتابع اصل لذت است .همه کس نهادرادرهنگام تولدباخودبه همراه داردودرتمام طول زندگی خودنیزآنرا باخود به همراه دارد.
امابایدتوجه داشت که نهادهمیشه منبع شرّ وبدی نیست بلکه نهاداست که مارابه رفع نیازهایی چون گرسنگی،تشنگی ،گریزازمخاطرات ونظایرآنها برمی انگیزدوبه فعالیت وا می دارد.البته نهادجنبه های منفی وخواسته های نامعقول وغیرمعقول نیزدارد،امادراین زمینه هانهادغالباً بامن ومن برتردرتعامل است وعمدتاًتحت کنترل آنهاقراردارد.
ب- من[۵] یاخود:گفتیم که نهادتابع هیچ قید وبندی نیست وارضای صرف تمایلات ونیازها را می طلبد.ازسوی دیگرجامعه ومحیط نیزمی تواندپای بندنبودن به هیچ اصلی رابپذیرد.بنابراین وجه دیگری ازشخصیت فرددراینجا واردعمل می شودکه تابع اصل واقعیت است .یعنی ازیکسوبه ارضای خواسته هاوتمایلات همت می گماردوازسوی دیگر این ارضاء رادرچارچوب مقررات وضوابط قابل اجتماعی تحقق می بخشد.
ج- من برتریافراخود[۶] :فراخود درحقیقت نقطه مخالف وضدنهاداست یعنی هراندازه نهادکوشش به ارضای بدون چون وچرای غرائز وتمایلات دارد،فراخود سعی درمحدود کردن ومحروم کردن ماازهمه لذتها وارضای نیازهادارد.محتوای فراخود که درنظریه فرویدمعادل وجدان اخلاقی است،عبارت ازایده آلهای انسانی واخلاقی وحربه کنترل وسانسور شخصیت است.توجه فراخود به کمال است نه لذت وخوشی (کریمی،۱۳۷۸).
نظریه تحلیلی یونگ
یونگ برای افرادانسانی،برحسب آنکه بیشترمتوجه عالم درون باشند،یاعالم بیرون ،دوتیپ شخصیتی قائل است .گروه اول را درون گرا[۷] وگروه دوم را برون گرا[۸] می نامددرتعریف برونگرایی یونگ می گوید«وقتی توجه به امورواشیاء خارج چنان شدیدباشدکه افعال ارادی وسایراعمال اساسی آدمی صرفاً معلول مناسبات اموروعوامل بیرونی باشدونه حاصل ارزیابی ذهنی،این حالت برون گرایی خوانده می شود.برعکس شخص درونگراغالباًمتوجه عوامل درونی وذهنی است وزیرنفوذاین عوامل قراردارد.تردیدی نیست که او شرایط و اوضاع واحوال بیرونی رامی بیند.اماعوامل وعناصر ذهنی دراوبرتری ومزیت دارندوحاکم براحوال ورفتاراوهستند.»
علاوه براین دوتیپ شخصیتی ،یونگ برای آدمی چهارکارکرد[۹] نیزقائل است که عبارتندازاحساس[۱۰] ،شهود[۱۱] ،عاطفه[۱۲] وتفکر[۱۳] ،که ترکیب آنها بادوتیپ ذکرشده جمعاً هشت تیپ شخصیتی ایجادمی کندیعنی برونگرای احساسی،درون گرای عاطفی وبرون گرای متفکر،درون گرای متفکر.یونگ این گروهها راباروشهای بالینی وبااستفاده از روان درمانی به دست آورده است(کریمی،۱۳۷۸).
نظریه پویایی روانی –اجتماعی (کارن هورنای)
هورنای درسال ۱۸۸۵ میلادی درآلمان به دنیاآمدودرسال ۱۹۵۲ میلادی درآمریکا فوت کرد.اودراصل ازپیروان فرویدبود،ولی بسیاری ازنظریات اوراتغییر داد.هورنای پس ازسالها مطالعه وبررسی به این نتیجه رسیدکه انگیزه اصلی رفتارانسان ،احساس امنیت[۱۴] است.اگرفرد درابطه بااجتماع وبه خصوص کودک در رابطه باخانواده احساس امنیت خودرا ازدست بدهد،دچاراضطراب اساسی[۱۵] می شود.
هورنای اضطراب اساسی راعبارت می داند ازاحساس منزوی شدن ،بیچارگی وبی پناهی در دنیایی که بالقوه خطرناک وترسناک است.عواملی که ازطرف جامعه وبه خصوص خانواده درکودک ایجاداحساس ناامنی می کند،عبارتند از تسلط زیاد،به خصوص خانواده درکودک ایجاد احساس ناامنی می کند،عبارتندازتسلط زیاد،بی تفاوتی ،رفتاربی ثبات ،عدم احترام برای احتیاجات کودک ،توجه ومحبت بیش ازحعدم گرمی وصمیمیت کافی،تبعیض،محافظت شدید ،واگذاری مسئولیت زیادویاعدم آن ،پرخاشگری وخشونت برای کسب احساس امنیت ،کودک درمقابل این عوامل روشهای مختلفی ازخود نشان می دهدوهمانهارافرامی گیرد.این رفتارها نوع شخصیت ومنش اوراتشکیل می دهند.
به نظر هورنای ،نیازهای روانی افرادرامی توان به سه دسته تقسیم کرد:
الف)نیازبه رفتن به سوی مردم[۱۶] ؛که خودشامل چندنوع ،ازجمله نیازبه محبت می شود.
ب)نیازبه دورشدن ازمردم[۱۷] ؛مانندمیل به استقلال.
ج)نیازبه مخالفت بامردم[۱۸] ؛مانندنیازبه قدرت.
هرکدام ازاین الگوها ،جهت بینش وعمل فردنسبت به خود ودیگران راتعیین می کند.عدم تعادل واختلال دراین سه نوع نیاز،ناهنجاریها رابوجود می آورد.انسان ناسالم ازنظرروانی کسی است که در دوران زندگی وبه خصوص دردوران پراهمیت کودکی ،بامشکلات عدیده وشدید اجتماعی روبروبوده است .این مشکلات سبب به هم ریختن توازن سه الگوی نیازهای زندگی می شود.
پروژه درباره ویژگیهای شخصیتی دانش اموزان
ارتباط ویژگی شخصیتی و سلامت روانی دانش اموزان
رابطه سلامت روان و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان