بررسی رابطه عشق مثلثی با رضایت زناشویی در بین دانشجویان متاهل
شریک زندگی
نظریه مثلث عشق
اهداف ازدواج
فواید ازدواج
انگیزه های ازدواج
سن مناسب برای ازدواج
اسلام و ازدواج
رابطه عشق مثلثی با رضایت زناشویی
فهرست مطالب
فصل اول:کلیات پژوهش
چکیده
مقدمه
بیان مسأله
هدف تحقیق
اهمیت وضرورت تحقیق
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
فصل دوم: ادبیات پژوهش
۲-۱ پیشینه نظری
خانواده و ضرورت ازدواج
تعریف ازدواج
اسلام و ازدواج
اهداف ازدواج
فواید ازدواج
انگیزه های ازدواج
مهمترین انگیزه های تشکیل خانواده در اسلام
سن ازدواج
سن مناسب ازدواج
ازدواج سالم و پایدار
عوامل توفیق و حفظ زناشویی
خصوصیات خانواده سالم
ازدواج
نیازهای عاطفی درازدواج
عشق رمانتیک
تجربه های رایج و مشترک در عشق
موراد متفاوت در تجربه عشق
انواع عشق
جدایی عشق و ازدواج در گذشته
آخرین یافته های تحقیقاتی ازدواج در ایران
مثلث عشق
نظریه مثلثی عشق
مدل مثلثی عشق
اندازه گیری و تعیین عشق شما
۲-۲ تحقیقات انجام شده
فصل سوم: روش شناسی پژوهشی
روش اجرای تحقیق
جامعه پژوهش
نمونه و روش نمونه گیری
ابزار پژوهش
روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات
فصل چهارم: یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
خلاصه یافته ها
پیشنهادات
محدودیت ها
منابع ومأخذ
“چکیده”
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه رضایت زناشویی و عشق مثلثی در بین دانش جویان متاهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر بود فرضیه اصلی تحقیق حاضر عبارت بود از اینکه بین عشق مثلثی و رضایت زناشویی رابطه وجود دارد. جامعه مورد مطالعه عبارت بود از کلیه دانش جویان متاهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز که ۳۰ نفر به طور تصادفی انتخاب گردیده و آزمون رضایت زناشویی و عشق مثلثی بر روی آنها اجرا گردید و جهت آزمون فرضیه ها از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که بین رضایت زناشویی و عشق مثلثی و ابعاد آن رابطه معنا داری وجود دارد.(۵% > P)
“مقدمه”
ازدواج و زناشویی به معنی غریزی و لغوی آن امری است که در میان همه جانداران وجود و رواج دارد و بین انسان و حیوان امری قابل ملاحظه و رویت است . در رابطه با انسان مساله نکاح مطرح است که در آن ایجاد زمینه برای رشد و پیشروی و آسایش و سعادت و همکاری و مساعدت ها قابل ذکر است . از دید اسلام غریزه جنسی امری منفور و مانع تکامل بشریت نیست بلکه زمینه را برای زندگی مناسب انسانی و وصول به مرحله محبت و مودت خالص فراهم می آورد . عامل سکون است که در سایه آن رشد و ارتقا و تکمیل و تکامل مطرح است . با استفاده از این غریزه است که خانواده پدید می آید و آن عامل اصلی و هسته اولیه حیات و سعادت اجتماع است . در سایه آن تعلق هر مردی به زنی و زنی به مردی و نیز زندگی اشتراکی چند مرد با چند زن از میان می رود. سردرگمی و هرج و مرج زندگی ، بی تفاوتی در برابر نسل جدید محکوم شده و امکان رشد و انتقال فرهنگ میسر می گردد. ( قائمی ،۱۳۶۳ )
هر پسر و دختری که به سن رشد و بلوغ می رسند بزرگترین آرزویشان این است که ازدواج کنند . (نجاتی ، ۱۳۸۰ )
با تاسیس زندگی مشترک زناشویی ، استقلال و آزادی بیشتری بدست آورند ، یار و مونس مهربان و محرم رازی داشته باشند . آغاز زندگی سعادتمندانه خویش را از زمان ازدواج حساب می کنند و برایشان جشن میگیرند . زن برای مرد آفریده شده و مرد برای زن و مانند مغناطیسی یکدیگر را جذب میکنند، زناشوئی و تاسیس زندگی مشترک خانوادگی یک خواسته طبیعی است که غرایزش در وجود انسانها نهاده شده است و این خود یکی از نعمت های بزرگ الهی است .
خداوند بزرگ در قرآن مجید از این نعمت بزرگ یاد کرده است و می فرماید : “یکی از آیات خداوند این است که از خود شما برایتان همسران آفرید تا با آنها انس بگیرید و آرامش خاطر پیدا کنید ودر میانتان دوستی و مهربانی افکند ودر این موضوع برای اندیشمندان آیات و نشانه هائی است.”
پیغمبر اسلام فرمود: مردی که زن نداشته باشد مسکین و بیچاره است،گرچه ثروتمند باشد و زنی که شوهر نداشته باشد مسکین و بیچاره است،گرچه ثروتمند باشد.
آری خداوند مهربان یک چنین نعمت گرانبهائی را به بشر اعطا کرده است. لیکن افسوس و صد افسوس که از این نعمت بزرگ قدردانی نمی کند وچه بسا به واسطه نادانی و خودخواهی همین کانون مهر ومودت را بصورت یک زندان تاریک بلکه جهنم سوزانی تبدیل میسازد . در اثر جهالت و نادانی بشر است که محیط نورانی و با صفای خانواده بصورت زندان دردناکی تبدیل میشود که اعضائ خانواده ناچارند تا آخر عمر در آن زندان تاریک بسر برند یا پیمان مقدس زناشوئی را متلاشی سازند و اگر زن وشوهر به وظیفه خویش آشنا باشند و عمل کنند محیط خانه مانند بهشت برین باصفا و نورانی میگردد.(امینی،۱۳۵۴)
“بیان مساله”
واضح است که عشق برای افراد مختلف معنائی بسیار متفاوت دارد.در کل عشق به مجموعه ای از احساسات مثبت و عمیق اشاره میکند ،که معطوف به فردی دیگر است برای اینکه زندگی زناشوئی به خوشنودی بینجامد باید احساسات عمیق اعلام شود و پاسخی مناسب از طرف مقابل دریافت کند. افراد با هدف همنشینی نیز ازدواج میکنند.عشق مربوط به همنشینی،محبتی است که نسبت به افرادی احساس میکنیم که زندگیمان بطور عمیق با آنها پیوند خورده است. این همان عشقی است که به شراکت در تجربه استوار است وعشقی که در آن میدانیم طرف مقابل همیشه در کنار ماست. عشقی که با آن می دانیم همیشه به خاطر آنچه هستیم پذیرفته می شویم . زوج های امروزی با هدف تحقق انتظارشان ازدواج می کنند و شناخت انتظارات بیان آنها و تلاش برای تحقق آن در حد اعتدال چیزی است که خشنودی را در روابط زناشوئی تحقق میسازد و افراد انتظار دارند که از همسرانشان بطور خاص واز ازدواج بطور عام سود مطمئنی عایدشان شود که تمام این مسایل میتواند ارتباط مهمی با عشق آن هم از نوع مثلثی داشته باشد و اینکه هر چه عشق از لحاظ عزت وشهوت بالاتر باشد رضایت زناشوئی می تواند بیشتر باشد .عشق و رضایت زناشوئی احساساتی است که در زندگی عشق و رضایت زناشوئی احساساتی است که در زندگی میتواند در رضایت طرفین از زندگی نقش بسزائی داشته باشد ولی اگر ارزیابی ناپسند و تحقیر کننده یکی از طرفین باعث بهم خوردن زندگی و عشق می شود و با انجام تحقیق حاضر وشناسائی رابطه متغیرهای مورد مطالعه گامی در جهت افزایش رضایت زناشوئی زوجین و تامین بهداشت روانی خانواده مورد بررسی قرار می دهیم .
“هدف تحقیق”
هدف کلی تحقیق حاضر تعیین رابطه عشق مثلثی با رضایت زناشوئی است.
و اهداف جزئی تحقیق عبارتند از:
تعیین رابطه بعد تعهد عشق مثلثی با رضایت زناشوئی
تعیین رابطه بعد شهوت عشق مثلثی با رضایت زناشوئی
تعیین رابطه بعد صمیمیت عشق مثلثی با رضایت زناشوئی
“اهمیت و ضرورت تحقیق”
پی بردن به شخصیت و قابلیتها و توانائی ها یا تصور فرد از عشق دررابطه با زناشوئی و مسایل مربوط به زندگی و تصورات مثبت و متعادل از خود داشتن می تواند در زندگی زناشوئی و تداوم و یا بر هم ریختن آن نقش بسزائی داشته باشد . نوع عواطف ،ادراکات واحساساتی است که در زندگی می تواند در رضایت طرفین از زندگی نقش بسزائی داشته باشد. ولی اگر ارزیابی ناپسند و تحقیر کننده یکی از طرفین باعث بهم ریختن زندگی و عشق می شود و با انجام تحقیق حاضر و شناسائی رابطه متغیرهای مورد مطالعه گامی در جهت افزایش رضایت زناشوئی زوجین و تامین بهداشت روانی خانواده مورد بررسی قرار می دهیم.
خانواده و ضرورت ازدواج”
هر یک از نویسندگان و جامعه شناسان به شکل خاصی خانواده را تعریف کرده اند به نحوی که ارائه یک تعریف جامع از خانواده شاید دشوار به نظر آید. در تعاریف گوناگونی که از خانواده ارائه شده است می توان به تعریفی که خانواده را یک واحد اجتماعی که از ازدواج یک زن و مرد به وجود می آید و فرزندان حاصل از این پیوند آن را تکمیل می کنند اشاره کرد.
مک آیور خانواده را گروهی می داند دارای روابط جنسی و پایا و مشخص که به تولید مثل و تربیت منتهی می شود.
لوی خانواده را واحدی اجتماعی می داند که براساس ازدواج به وجود می آید و یا خانواده را پیوندی می داند که با نهاد ازدواج ، که مورد تصویب جامعه قرار گرفته است در ارتباط است. راجرز خانواده را نظامی می داند نیمه بسته که تشکیل شده از اعضایی که با وضعیت ها و مقام های گوناگون در خانواده و اجتماع که با توجه به محتوای نقش ها ، وضعیت ها ، افکار و ارتباطات خویشاوندی که مورد تایید جامعه ای است ، ایفای نقش می کند .
انسان دانسته یا ندانسته در پی گزینش همسری است که صفاتی همچون او داشته و از نظر موقعیت زناشویی همانند خودش باشد . همسانی میان دو نفر نه تنها آن را به سوی یکدیگر می کشاند بلکه پیوند و وصلت آنها را ایجاب می کند . هر چه همسانی بین زوجین از نظر مذهبی ،نژادی ،اقتصادی ، اجتماعی و ….. بیشتر باشد به همان اندازه نیز اختلافات و کشمکش های بین آنها نیز کمتر می باشد . این منطقی است که هر کس خواهان انتخاب کسی می باشد که همانند خودش باشد زیرا این امر بر استواری و پایداری ازدواج آنها می افزاید. در اکثر مناطق و جوامع ، زناشویی به طور تصادفی صورت نمی گیرد، بلکه عواملی در این انتخاب و گزینش تاثیر دارند.
“تعریف ازدواج”
ازدواج ارتباطی است که دارای تامیت بی نظر و گسترده ای می باشد. ارتباطی که دارای ابعاد زیستی، عاطفی ، روانی، اقتصادی و اجتماعی است و به عبارت دیگر همزیستی زوجین در درون خانواده موجب چنان ارتباطی عمیق و همه جانبه ای می شود که بی هیچ شک و شبهه ای قابل مقایسه با هیچ یک از دیگر ارتباطات انسانی نمی باشد به نحوی که قرارداد ناشی از آن دارای نوعی تقدس شده است.
به طور کلی ازدواج را می توان عملی دانست که موجب پیوند دو جنس مخالف بر پایه روابط پایای جنسی می شود و با انعقاد قراردادی اجتماعی مشروعیت اجتماعی پیدا می کند.(نجاتی،۱۳۸۰)
“اسلام و ازدواج”
ازدواج و زناشویی به معنی غریزی و لغوی آن امری است که در میان همه جانداران وجود و رواج دارد و بین انسان و حیوان امری قابل ملاحظه و رویت است.در رابطه با انسان مساله نکاح مطرح است که در آن ایجاد زمینه برای رشد وپیشروی و آسایش و سعادت و همکاری و مسا عدت ها قابل ذکر است. از دید اسلام غریزه جنسی امری منفور و مانع تکامل بشریت نیست بلکه زمینه را برای زندگی مناسب انسانی و وصول به مرحله محبت و مودت خالص فراهم میآورد. عامل سکون است که در سایه آن رشد وارتقا و تکمیل و تکامل مطرح است. با استفاده از این غریزه است که خانواده پدید می آید وآن عامل اصلی و هسته اولیه حیات و سعادت اجتماع است. در سایه آن تعلق هر مردی به زنی و زنی به مردی و نیز زندگی اشتراکی چند مرد با چند زن از میان می رود . سردرگمی و هرج ومرج زندگی ، بی تفاوتی در برابر نسل جدید محکوم شده وانتقال فرهنگ میسر می گردد.(قائمی ،۱۳۶۳،نجاتی ۱۳۸۰)
هر پسرو دختری که به سن بلوغ و رشد میرسند بزرگترین آرزویشان این است که ازدواج کنند. با تاسیس زندگی مشترک زناشوئی ،استقلال وآزادی بیشتری بدست آورند .یار ومونس مهربان و محرم رازی داشته باشند .آغاز زندگی سعادتمندانه خویش را از زمان ازدواج حساب می کنند و برایشان جشن می گیرند. زن برای مرد آفریده شده و مرد برای زن و مانند مغناطیسی یکدیگر را جذب می کنند،زناشوئی و تاسیس زندگی مشترک خانوادگی یک خواسته طبیعی است که غرایزش در وجود انسان ها نهاده شده است . و این خود یکی از نعمت های بزرگ الهی است.
خداوند بزرگ در قرآن مجید از این نعمت بزرگ یاد کرده است و می فرماید : ” یکی از آیات خداوند این است که از خود شما برایتان همسران آفرید تا با آن ها انس بگیرید و آرامش خاطر پیدا کنید ودر میانتان دوستی و مهربانی افکند ودر این موضوع برای اندیشمندان آیات و نشانه هائی است.” پیغمبر اسلام فرمود: مردی که زن نداشته باشد مسکین و بیچاره است،گرچه ثروتمند باشد و زنی که شوهر نداشته باشد مسکین و بیچاره است،گرچه ثروتمند باشد.
آری خداوند مهربان یک چنین نعمت گرانبهائی را به بشر اعطا کرده است. لیکن افسوس و صد افسوس که از این نعمت بزرگ قدردانی نمی کند وچه بسا به واسطه نادانی و خودخواهی همین کانون مهر ومودت را بصورت یک زندان تاریک بلکه جهنم سوزانی تبدیل می سازد . در اثر جهالت و نادانی بشر است که محیط نورانی و با صفای خانواده بصورت زندان دردناکی تبدیل میشود که اعضائ خانواده ناچارند تا آخر عمر در آن زندان تاریک بسر برند یا پیمان مقدس زناشوئی را متلاشی سازند و اگر زن وشوهر به وظیفه خویش آشنا باشند و عمل کنند محیط خانه مانند بهشت برین باصفا و نورانی میگردد.(امینی،۱۳۵۴)
“اهداف ازدواج”
هدف از ازدواج فقط ارتباط جنسی نمی تواند باشد. تداوم نسل و تشکیل خانواده از وظایف اصلی زوجین است. بهره گیری فیزیکی ، رابطه جنسی اساس زندگی زناشوئی تلقی می شود و ارضا قانونی و طبیعی فقط می تواند از طریق ازدواج فراهم شود . مسئله شایستگی عاطفی و روانی جز عوامل سازگار در ازدواج می باشد. خلق و خو ،روحیات پسندیده و به بلوغ رسیده و معقول می باشد که یک ازدواج را در بدترین شرایط پا بر جا نگه می دارد . شخصیت و خصوصیات فردی جهت بر قراری رابطه خوب از ضروریات شکل گیری ازدواج است.رشد و انعطاف های معقول و طبیعی برای بر پایی زندگی مشترک زوج های جوان را به تفاهمات عمیق تر و بهتری راهنمایی می کند. هدایت و حفظ وابستگی های نرمال بین خانواده قبلی وخانواده جدید می تواند توازنی مثبت ایجاد کرده و بر استحکام خانواده جدید بیفزاید . بودن توانایی جنسی از امور ضروری دیگری است که باید در امر بر پایی و شکل گیری ازدواج مورد توجه قرار گیرد(نجاتی ۱۳۸۰)
اهداف ازدواج پاسخ به نیازهای روانی و جسمانی و ایجاد کانون انس ،الفت،آرامش،رافت و مهربانی بین زن و مرد و کمک به تعادل و رشد یکدیگر در سایه عفت وپاکدامنی است . برای تحقق این اهداف باید تمام مراحل ازدواج بر اساس اصول شرعی و علمی با استفاده از مشاوران ذی صلاح انجام گیرد. یکی دیگر از هدف های ازدواج که نتیجه اهداف کلی بالاست،ادامه نسل و تربیت فرزندان صالح است که بار سنگین بر دوش والدین می باشد و ایجاب می کند که هر دو با رعایت اصول تعلیم و تربیت در پرورش آنان بکوشند و به جای تبعیت از اصل کمیت یعنی فرزندان زیاد غیر صالح به تولید فرزند کمتر ولی صالح همت گمارند.( بیرجندی،۱۳۸۰)
“فواید ازدواج”
ازدواج اگر بر اساس مقاصدی اندیشیده و با اندیشه تشکیل خانواده صورت گیرد دارای فواید و مزایایی است که اهم آن عبارتند از: بلوغ شخصیتی و جنسی انسان ، نجات از رکورد و جمود ،بیداری و هوشیاری در زندگی ، دوری و بر کناری از بوالهوسی و هرزه گردی، آرامش جسم و روان ،ر فع نیاز طبیعی و غریزی ، آرامش یافتن از شور و هیجان نگران کننده ، پدید آمدن محبت و الفت بین دو تن ،قرار گرفتن افکار در مسیر درست ، آشنایی با واقعیت هایی که تا دیروز از نظر ها دور مانده بودند، تجلی صمیمت و عشق عمیق در سایه روابط زناشوئی……
ازدواج سبب پیدایش همکاری ،همراهی ، همدردی ،یگانگی ،نیرومندی، پذیرش متقابل و دور نگه داشتن جامعه از آلودگی ها خواهد بود. خانواده ضامن تکامل اجتماعی است.
حرکت سالم اجتماعی بر محور خانواده و دوام و بقای بشریت به آن استوار است. حیات اجتماعی بر این رکن استوار می شود و سعادت و بهروزی مردم براساس آن بنیانگذاری می شود . بدیهی است که اگر ازدواج ترک و نادیده گرفته شود از سلامت جسم و روان خبری نخواهد بود . نسل بشر رو به فنا خواهد گذارد. تعادل روانی از دست خواهد رفت جرائم و انحرافات در اجتماع توسعه و گسترش خواهد یافت،یاس و افسردگی و دلمردگی و سردرگمی نسل و هرج و مرج در روابط در اثر بی خانوادگی بر جامعه غلبه خواهد یافت.(قائمی،۱۳۶۳)
“انگیزه های ازدواج”
آن چه به عنوان مهمترین عامل تشکیل خانواده شناخته شده عشق است. آن هم به معنای اوج صمیمیت به عنوان محرک قدرتمندی برای زوج ها که یار و یاور هم باشند،خوشبخت شوند و تشکیل خانواده بدهند ، هر چند عشق برای ادامه زندگی و حفظ زندگی زناشویی کافی نیست و نقشی در ایجاد خصوصیت شخصی و مهارت هایی که لازمه زندگی مشترک موفق است ندارد. علاوه بر مورد ذکر شده انگیزه های دیگری شناخته شده و یا ناهوشیار نیز موجب ازدواج می گردد که اهم این انگیزه ها به قرار ذیل است : ( آرون تی بک،۱۳۸۰)
“سن مناسب ازدواج”
سن تقویمی (شناسنامه ای)هیچ گاه نمی توتند ملاک درستی برای ازدواج باشد.
پس از رسیدن به بلوغ عقلانی ،اجتماعی،عاطفی و اقتصادی است که باید به ازدواج فکر کرد.اگرچه ممکن است خیلی زود انسان به بلوغ جنسی برسد و بتواند تولد و تناسل را داشته باشد،اما این به تنهایی کافی نیست.برای تشکیل یک زندگی جدید باید تواناییها و آمادگی های بسیار وجود داشته باشد.اما کلا میانگین بهترین سن ازدواج برای دخترها۲۵-۲۳ سال و برای پسرها ۳۰-۲۵ سالگی می تواند باشد.آمار ارقام نشان می دهد که معمولا سن پسرها هنگام ازدواج از دخترها بیشتر است.به ندرت دیده می شود که برعکس باشد این مسئله از نظر روانشناسی نیز دارای اهمیت و بزرگتر بودن مرد ارجعیت دارد اگر برای ازدواج اختلاف سنی طرفین زیاد باشد،باید قبل از ازدواج تمامی جوانب آن را خوب مورد بررسی قرار دهند و به علایق،خصوصیات،اخلاقیات و بسیاری از موارد دیگر هم نیز شناخت کاملتر حاصل کنند.(نجاتی،۱۳۸۰)
سن ازدواج در شرایط جغرافیایی و اقلیمی مختلف متفاوت است.معمولا در مناطق گرم،سن بلوغ و ازدواج پایینتر و در مناطق سرد و کوهستانی بالاتر است.
مهم نیست که در چه سنی فرد بالغ می شود آنچه مهم است که دختر و پسر احساس کنند که از نظر فیزیولوژیکی و روانی نیاز به ازدواج دارند.تشخیص زمان مناسب ازدواج از سوی دختر و پسر تازه بالغ مشکل است.در این مورد راهنمایی پدر و مادر و مشاوره با مشاور خانواده ضروری است.معمولا چون دختران از نظر رشد بدنی و روانی از پسران جلوتر می باشند و رشد آنان سریعتر است زودتر بالغ و برای ازدواج آماده می شوند به همین علت در اسلام سن تکلیف دختران ۹ و پسران ۱۵ می باشد.در اینجا ذکر این نکته لازم است که چون اسلام دین جهان مشخص گردیده است در روی زمین مناطقی است که دختر در سن ۹ سالگی بالغ است ولی این بدان معنا نیست که این دختر ۹ ساله باید الزاما ازدواج کند.
ازدواج زمانی واجب است که شرایط آن از نظر فیزیولوژیکی ،روانی،فرهنگی و اقتصادی فراهم باشد و چنانچه انجام نگیرد فرد به گناه افتد.در ایران به طور عرف اکثر دختران بین ۱۸-۲۵ ازدواج می کنند.در روستاها در سن های پایینتر و در شهرها بین ۲۵-۳۰ پسران به چند سال سن بالاتر به ازدواج رو می آورند و معمولا در روستاها پس از پایان سربازی اقدام می کنند.
تفاوت سن دختر و پسر با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی و عوامل فرهنگی متفاوت است.در بدو ازدواج تفاوت تا ۵ سال مناسب است (۵ سال پسر بزرگتر باشد)و گاه این تفاوت سن تا ۸ سال هم قابل توجیح می باشد .یکی از فرمولهایی که در این مورد پس از آمارگیری های سن ازدواج پیشنهاد شده آن است که در سالهای اولیه ازدواج نصف سن پسر به اضافه ۷ سال سن مناسبی برای دختر خواهد بود ولی این به هیچ وجه فرمول قطع و یا استاندارد محاسبه شده ای نمی باشد.آنچه در این مورد می توان به طور قطعی پیشنهاد نمود آن است که بین زوجین تناسب منطقی و قابل توجیح وجود داشته باشد.(بیرجندی،۱۳۸۰)
خصوصیات خانواده سالم”
به طور کلی خانواده سالم از خصوصیاتی بدین شرح برخوردار است:
۱- دارای نظام پویا و دینامک است.
۲-خانواده سالم از تعالی ویزه برخوردار است.
۳- مقررات خانواده سالم واضح،روشن و قابل درک است.
۴-هر یک از اعضا دارای حد و مرزی مشخص در خانواده است.
۵- نظام خانواده سالم از نظمی ویژه پیروی می کند.
۶-نیازها و احساسات هر یک از اعضا تا حد امکان برآورده می شود در خانواده سالم از خود رایی و استبداد خبری نیست.
۷- اساس و زیر بنای خانواده سالم گسترش عشق آگاهانه است.
۸- صمیمیت عمیق در خانواده وجود دارد و خصوصیت مهم خانواده است.
۹-هریک از اعضا به تفاوت های فردی واقفند.
۱۰- همکاری و همیاری از اهمیت عمیقی در این خانواده برخوردار است.
۱۱- ارتباطات و روابط بسیار روشن، صمیمی و عمیق است.
۱۲- اعتماد و صداقت رکن اساسی خانواده سالم است.
۱۳- آزادی هریک از اعضای خانواده رعایت می شود.
۱۴- خانواده سالم انعطاف پذیر و انتقاد پذیر است.
۱۵- مشکلات و مسائل خانواده سالم به وسیله اعضا درک و حل می شود.
۱۶- قوانین ازجانب اعضا آگاهانه رعایت می شود.
۱۷- ثبات و ایستادگی درمقابل مشکلات از خصوصیات دیگر خانواده سالم است.
۱۸- هریک از اعضا تلاش و کوشش دائمی برای پیشرفت دارند.
۱۹- خانواده سالم از مدیریت دمکراتیک و پویا برخوردار است.
۲۰- قوانین خانواده سالم انعطاف پذیراست.
۲۱- به مسائل فردی درخانواده اهمیت داده می شود.
۲۲- مذاکره –بحث و گفتگوی دائمی در خانواده سالم در جریان است.
۲۳-درخانواده سالم روابط براساس مساوات و برابری است.
۲۴- خانواده سالم از اشتباهات درس می گیرند.
۲۵- اعضای خانواده سالم در زمان حال زندگی می کنند.
۲۶- همزیستی در خانواده سالم لذت بخش و نشاط آور است.
۲۷- توقعات واقعی ، در دسترس و در حد توان از یکدیگر دارند.
۲۸-اعتقاد و ایمان قلبی بین کلیه اعضا حاکم است.
۲۹- استقلال فردی و هویت هریک از اعضا از اهمیت برخوردار است.
۳۰- برابری و حقوق بین زوجین وجود دارد.
۳۱- زوجین نظرات خویش را بدون هیچگونه ترس و واهمه ای مطرح می کنند.
۳۲-به خلوت یکدیگر بها می دهند.
۳۳- ارتباطات روشن و صریح است.
۳۴-هیچگونه تحمیل دروظایف و مسئولیت ها وجود ندارد.
۳۵-زوجین به حریم شخصی یکدیگر احترام می گذارند.
۳۶-هدف عمده در ازدواج سالم حفظ پیوند عمیق و پایدار است.
۳۷-درازدواج سالم برای حفظ عشق و محبت حتماً نیاز به بچه نیست.
۳۸- پیوند زوجین براساس صمیمیت و عشق شدید استوار است.
۳۹-ازدواج سالم همیشه د رجهت کسب تجربه های جدید در حرکت است.
۴۰- ازدواج سالم از هرگونه فریب و غل و غش به دور است. ( نجاتی ۱۳۸۰)
مواردی که جوانان را دررسیدن به تفاهم کاری و موفقیت در ازدواج کمک می کند:
۱-برای جوانان که خیال ازدواج دارند بهترین و مهمترین عامل موفقیت درآینده آنها مسئله انتخاب همسری باشد. در بعضی از ممالک انتخاب همسر بسته به تصمیم فامیل می باشد یعنی که پدر و مادر ، عروس یا داماد را برای فرزند خود انتخاب می نمایند و جوانان مداخله ای نمی کنند حتی فرصت آن را هم ندارند که قبل از عروسی آشنایی حاصل کنند. در جامعه امروز دختر و پسر در انتخاب همسر آزادند این اختیاری است که تشکیلات دموکراسی خانواده به بچه ها اعطا نموده است ولی باید دانست که این آزادی و اختیار مستلزم الزام و مسئولیت نیز خواهد بود و دختران و پسران درانتخاب همسر باید بصیر و مال اندیش باشند و سعی کنند انتخابشان را از روی عقل انجام دهند.
۲-شناخت قبل از ازدواج : کوشش های زیادی تا آزمون ها و پرسشنامه هایی تهیه کنند تا جوانان بتوانند از روی آن درجه تطابق و موفقیت خودرا در ازدواج پیش بینی کنند. اینگونه آزمایشات مفید واقع می شود منتهی درجایی که طرف باید برای از بین بردن اشکالات و موانع احتمالی از خود کوشش و فعالیتی نشان دهد بهترین و قابل اطمینان ترین آزمایشات عبارتست از گذشت زمان و تجربه دختر و پسر باید قبل از ازدواج با یکدیگر آشنا شوند ، درتحت شرایط و حالات مختلف یعنی درخلوت اجتماع، راحتی و فشار بی کاری و کار، غم و شادی و اعمال رفتار یکدیگر را با نظر دقیق و بصیر ملاحظه نمایند و چنانچه خود را در حالات مختلف موافق دیدند احتمال می رود ازدواج آنها صحیح و بادوام باشد.
شریک زندگی
نظریه مثلث عشق
اهداف ازدواج
فواید ازدواج
انگیزه های ازدواج
سن مناسب برای ازدواج
اسلام و ازدواج
رابطه عشق مثلثی با رضایت زناشویی
بررسی رابطه بین فشار روانی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
حمایت خانواده در مقابل فشار روانی دانش آموزان
فشار روانی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
عوامل موثر بر فشار روانی
فشار روانی پیشرفت تحصیلی
نقش ورزش در پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر و پسر
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول
مقدمه ۳
بیان مساله ۷
اهمیت و ضرورت تحقیق ۸
اهداف تحقیق ۹
سئوالات تحقیق ۹
فرضیه ها ۱۰
تعاریف عملیاتی متغیرها ۱۱
فصل دوم
تاریخچه فشار روانی ۱۳
تعاریف و نظریه های فشار روانی ۱۶
علل استرس ۲۳
عوامل موثر در تشدید فشار روانی ۲۶
عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی ۳۷
ارزشیابی و آزمونهای پیشرفت تحصیلی ۵۱
تحقیقات انجام در داخل و خارج ۵۳
فصل سوم
مقدمه ۵۹
جامعه ۵۹
نمونه و نمونه گیری ۶۰
ابزار جمع آوری اطلاعات ۶۰
روائی و اعتبار مقایس سنجش احساس فشار روانی ۶۱
روش تحقیق ۶۲
یافته های پژوهش ۶۳
فصل چهارم
جداول ۶۲
فصل پنجم
نتیجه گیری ۷۴
پیشنهادات ۷۸
محددیت ها ۸۱
منابع ۸۳
چکیده تحقیق:
در این تحقیق به بررسی رابطه بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهرستان ابهر پرداخته‌ایم نمونه تحقیق ۳۷۲ نفر ( ۱۹۱ نفر دختر و ۱۸۱ پسر ) از دانشآموزان مذکور را شامل میشود، که در سال تحصیلی ۸۷-۸۶ مشغول به تحصیل بوده‌اند روش این تحقیق توصیفی و از نوع میدانی بوده و ابزار جمع‌آوری اطلاعات،برای متغیر فشار روانی، پرسشنامه اورسولا مارکهام است که احساس فشار روانی را می‌سنجد برای گردآوری اطلاعات متغیر پیشرفت تحصیلی، ضمن مراجعه به کارنامه‌های تحصیلی دانشآموزان درسال تحصیلی۸۷-۸۶ ، معدل آنان ثبت شده است داده‌های به دست آمده با استفاده از روشهای آماری تجزیه و تحلیل گردیده و فرضیه‌های تحقیق مورد بررسی قرار گرفت یافته‌ها حکایت از آن میکند که میزان فشار روانی دختران بیشتر از میزان فشار روانی پسران است همچنین میزان پیشرفت تحصیلی دختران بیشتر از میزان پیشرفت تحصیلی پسران است ولی رابطه‌ای بین میزان فشار روانی و میزان پیشرفت تحصیلی دختران دیده نشده، همچنین بین میزان فشار روانی و میزان پیشرفت تحصیلی پسران رابطه معناداری مشاهده نشده است اثر متقابل جنس و پایه های تحصیلی بر روی فشار روانی دانشآموزان نیز معنی‌دار نیست
مقدمه:
« رهایی کامل از تنیدگی مرگ است »
« هانس سلیه»
تمدن و تقدس هر جامعه‌ای مدیون آموزش و پرورش آن جامعه است بدون داشتن یک نظام آموزشی و تربیتی صحیح، انتظار هیچگونه پیشرفت و تمدنی را نمی‌توان از جامعه داشت با بررسی و تحقیق در اوضاع و احوال ملتها و شناخت عوامل پیدایش حیات و مرگ تمدنها در می‌یابیم که آن قوم و ملتی در مبارزه با جهل و نادانی به پیروزی رسیده و در پی‌ریزی و پیشبرد تمدن بشری نقش موثری داشته است که بیشترین تلاش و کوشش را صرف بهبود نظام تعلیم و تربیت آحاد جامعه خویش کرده است هر کشوری که قصد دارد به پیشرفت و تکامل و ترقی در زمینه‌های فرهنگی، صنعتی، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و دست یابد، باید از یکسری اصول و قوانین علمی و عملی بهره جوید در این راستا بدون بهره‌گیری شایسته معلمان عزیز از روشهای صحیح تدریس و آشنایی با اصول مشاوره کودک و نوجوان، پیشرفتی در تحصیل دانش آموزان و در نتیجه پیشرفت جامعه حاصل نخواهد شد، چرا که همانگونه که اطلاع داریم اگر همه دانشآموزان را نگوئیم ولی اکثر دانشآموزان در طول تحصیل، مشکلات بخصوصی را دارند که در نهایت استرس و فشارهای روانی را به دنبال دارد
این روزها موضوع فشار روانی ناشی از کار و زندگی در میان عامه مردم، متخصصان آموزشی، مددکاران اجتماعی،متخصصان بهداشت و سایر کسانی که مسؤلیت بهزیستی مردم را به عهده دارند، بسیار رایج بوده و در رأس امور قرار دارد افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به استرس و پیامدهای آن هوشیار شده‌اند بزرگسالان و نوجوانان و حتی کودکان از آلودگی محیط زیست، امکان وقوع یک جنگ هسته‌ای، به پایان رسیدن منابع طبیعی و خطرآزمایشهای هسته‌ای، وجود افزودنیهای غذایی و مواد سرطان‌زا سخنی می‌گویند و تمامی این مسائل بخشی از زندگی روزمره را تشکیل می دهند والدین و فرزندان می‌دانندکه هسته خانوادگی دگرگون شده زندگی عصر ما چنان است که در اغلب خانواده‌ها پدر و مادر هر دو باید کار کنند تا بتوانند هزینه‌های روزافزون را تامین نمایند طلاق افزایش یافته، ازدواج مجدد هم امری ناممکن نیست افزون بر این رسانه‌های گروهی افراد را به مشاهده صحنه‌های جنگ، خشونت، تخریب و شقاوت و بی‌رحمی، مرگ و کشتار عادت داده‌اند هشیاری فزاینده نسبت به رویدادهای ضربه آمیز زندگی لزوم توجه را به واکنشهای افراد‌و‌شیوه‌ای‌که در رویارویی با عناصر‌تنیدگی‌را اتخاذ‌می‌کنند، ضروری‌کرده‌است
استرس میتواند پیامدهایی داشته باشد یکی از عوارض آنی و شایع استرس، اضطراب است و عمومیت آن در سطح بین المللی به حدی است که این قرن را قرن اضطراب نامیده‌اند و می‌گویند این قرن، قرن دلهره و نگرانی است، انسانها در هر سطح و شرایطی که باشند، به نحوی اسیر دلهره و اضطرابند و این امر ریشه و منشا بسیاری از بیماریهای روانی میتواند باشد
با وجود تمام مسائل مربوط به استرس و نتایج خطرناک آن، می‌توان گفت که مهمتر از وجود عوامل استرس‌زا در زندگی، روشهای مقابله با آن عوامل است و تحقیقاتی که در ارتباط با نحوه جلوگیری و رفع استرس برروی آنچه که روانشناسان، رفتار سازگاری یا مقاوم بودن می‌نامند، انجام گرفته است، نشان میدهد که بعضی از گروههای جامعه، سالم زندگی میکنند و طول عمرشان زیاد است و به این نتیجه رسیدند که پیشرفت و موفقیت در زندگی از عوامل اساسی زندگی سالم و طولانی بوده است (شاملو، سعید ، بهداشت روانی ، انتشارات رشد ، تهران ، ۱۳۷۸)
اهمیت و ضرورت تحقیق:
به طور قطع سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانش‌اموزان برای متوّلیان تعلیم و تربیت و سیاستگذاران سلامت و بهزیستی ، قابل توجه و اهمیت است همچنین والدین نیز، سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی فرزندان خود را خواهان می‌باشند سالانه هزینه‌های هنگفتی صرف آموزش و پرورش فرزندان این آب و خاک میگردد و اگر مسئولین در جهت رشد و توسعه تعلیم و تربیت سرمایه‌های این مملکت ناتوان باشند، آینده کشوربه مخاطره خواهد افتاد بنابراین ضرورت دارد که با توجه به عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان، در محقق ساختن اهداف آموزش و پرورش کوشا باشیم لذا توجه به زندگی پراسترس جامعه کنونی و اینکه آیا رابطه‌ای بین فشارهای روانی و پیشرفت تحصیلی وجود دارد یا نه، میتواند کمکی در رسیدن به این هدف باشد
- دوام و امکان کنترل طول دوره فشار روانی:
کنترل داشتن بر طول دوره یک رویداد فشارزا نیز از شدت فشار روانی می‌کاهد، در یک پژوهش به آزمودنیها عکسهای رنگی صحنه‌های فجیع مرگ آدمیان نشان داده می‌شد افراد گروه آزمایشی می‌توانستند با فشار دادن یک تکمه به نمایش عکسها پایان دهند آزمودنیهای گروه‌گواه می‌بایستی همان عکسها را برای مدت زمانی که افراد گروه آزمایشی به اختیار خود، تماشا می‌کردند، تماشا کنند، اما خودشان نمی‌توانستند به نمایش عکسها پایان‌دهند از راه پاسخ گالوانیکی پوست(GSR) معلوم شد که میزان اضطراب گروه آزمایشی بسیار کمتر از اضطراب گروهی بود که هیچ کنترلی بر طول دوره تماشای عکسها نداشت
۲- قابلیت پیش بینی:
گاهی اوقات می‌توانیم وقوع حادثه‌ای را پیش‌بینی کنیم ولی گاهی چنین نیست اگرحوادث قابل پیش‌بینی باشند افراد فشارروانی کمتری را احساس می‌کنندحتی وقتی آدمی نمی‌تواند کنترلی بر فشار روانی داشته باشد اگر بتواند آن را پیش‌بینی کند از شدت آن کاسته میشود آزمایشهای آزمایشگاهی نشان میدهد که هم آدمیان و هم حیوانها رویدادهای آزارنده پیش‌بینی‌پذیر را به رویدادهای آزارنده پیش‌بینی‌ناپذیر ترجیح میدهند[۱]
۳- ارزیابی شناختی:
ادراک شخص از یک رویداد فشارزا، در شدت و ضعف استرس تأثیر می‌گذارد اینکه شخص از یک رویداد فشارزا ، چه ادراکی داشته باشد، به برآورد او از درجه تهدیدآمیز بودن آن رویداد نیز بستگی دارد موقعیتهایی که شخص آنها را به صورت تهدیدی برای زنده ماندن خود (اطلاع از ابتلا به سرطان) یا به صورت تهدیدی برای اعتبار و ارزش خود (شکست در شغلی که خودش برگزیده) ادراک کند، بیشترین فشار روانی را ایجاد میکند[۲]
۴- شدت:
فشارهای روانی با شدت ناراحتی که شخص با آن مواجه میشود در رابطه است مثلاً تأثیر آسیب‌دیدگی ناشی از یک حاثه رانندگی کمتر از فقدان یک شخص مورد علاقه می باشد
۵- میزان اعتمادبه نفس و احساس کارآیی:
اطمینان خاطر آدمی به اینکه میتواند یک موقعیت فشارزا را به خوبی اداره کند نیز عامل عمده‌ای در تعیین شدت فشار روانی به شمار می‌رود برای بیشتر مردم سخنرانی در برابر یک جمعیت، رویدادفاجعه‌آمیزی به شمار می‌رود اما مردمانی که در این کار مهارتی بدست آورده اند به توانایی خود اطمینان دارند، در چنین موقعیتی اضطراب ناچیزی را تحمل میکنند مخصوصاً موقعیتهای اضطراری فشارزا هستند چون در این مواقع است که شیوه‌های معمول آدمی برای کنار آمدن با رویدادها کارایی ندارد(براهنی، نقل از هیلگارد واتکینسون، ۱۳۷۲)
۶- نقش محیط و حمایتهای اجتماعی:
بسیاری از محققان ( کاسل۱،گانستر۲ و ویکتور۳) استدلال کرده‌اند افرادی که عضو شبکه اجتماعی گسترده‌ای هستند، کمتر تحت تأثیر منفی رویدادهای فشارزای زندگی قرار میگیرند و احتمالاً کمتر دچار مشکلات سلامتی ناشی از فشار روانی می‌شوند همچنین کاملاً معلوم شده است که به طور طبیعی وجود سیستمهای حمایتی نظیر خانواده‌های گسترده، گروههای شغلی، انجمنها، موجب تسهیل مقابله با مشکلات، توانبخشی و بهبودی می‌شوند چنین فرض شده است که حمایتهای اجتماعی به عنوان یک سپر۴ یا حائلی۵ میان فشارهای زندگی و به خطر افتادن سلامتی عمل میکند (
روشهای پیشگیری از ایجاد استرس:
سلیه پدر تحقیقات در زمینه استرس، اهداف، قواعد و معیارهایی را که برای رفتار سالم و پیشگیری از ایجاد استرس لازم است، به شدت تقسیم میکند
هدفهای کوتاه مدت:
هدفهای کوتاه مدت، برای ارضای آنی خواسته‌ها می‌باشد بسیاری از این اهداف به آسانی قابل وصول هستند و احتیاج به طرح‌ریزیهای پیچیده و یادگیریهای دراز مدت ندارند مانند لذت بردن از طبیعت، تفریح، گردش، راه رفتن، بازیهای مختلف سرگرم کننده، فعالیتهای خلاقه مانند نقاشی و در این نوع فعالیتها کار و پاداش تقریباً در یک زمان انجام می شود
یکی از هدفهای کوتاه مدت در پیشگیری و مقابله با فشارهای روانی، ورزش است تحقیقات نشان میدهد که با ورزش کردن موادی آرام‌بخش به نام آندروفین در مغز آزاد می‌شوند و به این دلیل ورزش شیوه بسیار مؤثری برای برطرف کردن تنشهای جسمانی و روانی است(علیزاده، ماهنامه موفقیت، ص۷۳)
اهداف تحقیق:
هدف کلی: محقق سعی دارد در این تحقیق به بررسی رابطه بین فشار روانی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهرستان ابهر بپردازد
هدف کاربردی: با تشخیص رابطه فشار روانی و پیشرفت تحصیلی، می‌توان با استفاده از شیوه‌های درست تحصیلی و تربیتی در خانواده ها و نیز در مدارس به هرچه بیشتر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان کمک نمود
سؤالات تحقیق:
الف- سؤال اصلی تحقیق:
۱ آیا بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای شهرستان ابهر رابطه‌ای وجود دارد؟
ب- سؤالات فرعی تحقیق:
۱ آیا پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر و پسر متفاوت است؟
۲ آیا فشار روانی بین دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه در شهرستان ابهر متفاوت است؟
۳ آیا بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پسر رابطه وجود دارد؟
۴ آیا بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر رابطه وجود دارد؟
۵ آیا فشار روانی دانشآموزان در پایه‌های مختلف تحصیلی متفاوت است؟
فرضیه‌ها:
۱ بین میزان فشار روانی دانشآموزان متوسطه دختر و پسر شهرستان ابهر تفاوت وجود دارد
۲ بین میزان فشار روانی و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر دوره متوسطه رابطه وجود دارد
۳ بین میزان فشار روانی و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه رابطه وجود دارد
۴ میزان فشار روانی دانشآموزان دختر و پسر در سطوح سه گانه تحصیلی متفاوت است
میزان پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر و پسر دوره متوسطه متفاوت است
خ- تمرکز:
تمرکز یکی از مهمترین رموز موفقیت در تحصیل است تمرکز یعنی حفظ و نگهداری
توجه و حواس روی موضوعی معین استعداد تمرکز، مسأله‌ای ذاتی نیست تمرکز یک ویژگی اکتسابی است و هرکس با هوش عادی خود میتواند به آن دست یابد(نظری، ۱۳۷۴)
تمرکز را باید متمایز از توجه صرف دانست در واقع تمرکز توجه با هدفی است که به گونه‌ای مؤثر به سوی یادگیری سوق می‌یابد(محمودی‌اصل،۱۳۸۱، نقل از پارسا، ۱۳۷۱)
د- سازش نایافتگی رفتاری:
دانش‌آموزانیکه به ناسازگاری عاطفی مبتلا هستند، از نظر رفتاری با محیط سازش ندارند و از یک ارتباط بین فردی به نحو مطلوب برخوردار نیستند، در معرض انواع افتهای تحصیلی هستند به عنوان مثال دانش‌آموزانیکه به بیش فعالی دچار هستند اصلاً آرامش ندارند و یک کار را هیچوقت تمام نمی‌کنند ۹۹ درصد این بچه‌ها در مدارس عادی هستند و معمولاً دارای افت تحصیلی می‌باشند(جعفری مورخه، ۱۳۷۱، نقل از مجله پیوند)
ذ- واکنش نسبت به ناکامی:
وقتی شخص به مانعی برخورد میکند یا برای رسیدن به هدف ناکام میشود به تعبیر و تفسیر و سازماندهی مجدد رفتارش می‌پردازد این عمل به لحاظ گزینش مسیر جدید برای وصول به هدف یا گزینش هدفی که جانشین آن شود ضرورت دارد
بنابراین وقتی به مشکلی برخورد کردید، نهراسید، بلکه در حل آن بیندیشید و حتی از دیگران کمک بخواهید و مطمئن باشید بسیاری از افراد به شما کمک خواهند کرد و شما نیز سرانجام گره را باز خواهید کرد پس استوار باشید و نهراسید وبه قول شاعر:
مشکلی نیست که آسان نشود مرد باید که هراسان نشود
اگر مایلید در جامعه، انسانی مؤثر و کارآمد باشید و نامتان به نیکی و بزرگی بدرخشد باید کمر همت ببندید و از شکستها ، تجربه کسب کرده و برای پیروزی آینده از آنها سود ببرید(نظری، ۱۳۷۴)
نقش ورزش در پیشرفت تحصیلی
ورزش از جهات و جنبه‌های مختلف بر کیفیت و کمیت فرایند آموزشی اثر می گذارد این اثر در جنبه‌های فیزیولوژیکی، ذهنی، شناختی، عاطفی، ادراکی، محیطی، اجتماعی، گروهی و غیره اثر می‌گذاردبدیهی است که پیشرفت تحصیلی نیز با تقویت قوای فیزیولوژیکی ، ذهنی ، شناختی ، عاطفی ، ادراکی ، محیطی رابطه مستقیم و غیر مستقیم دارد یکی از مهمترین عوامل افت تحصیلی عدم تقابل و شرکت و مشارکت دانش آموزان در فرایند تدریس است و این مهم از آنجا ناشی میشود که دانش آموزان از حضور در جمع وحشت دارند و به محض حضور در کلاس ابهامات و تخیلات فراوان در عدم پاسخگویی به سؤالات در ذهن دانش آموزان تداعی میکند در صورتی که ورزش که نوعی شرکت در فعالیتهاست این احساس را کاهش میبخشد و حضور در جمع به خصوص در سر کلاس را ممکن و عملی میسازد (حیدربیگی ، ۱۳۸۳)
علاوه بر آنچه گفته شد، عوامل دیگری مانند شیوه‌های ارزشیابی از آموخته های دانش آموزان ، شیوه مدیریت مدرسه وصلاحیت مدیر ، اصول صحیح مطالعه و مقابله با استرس و حواسپرتی ، در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثرند که در اینجا مجال بسط آن مقدور نمیباشد
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی :
استفاده از آزمونها و سایر ابزارها و فنون ارزشیابی پیشرفت تحصیلی یکی از مهمترین فعالیتهای آموزشی معلمان است بر طبق نظریه‌های جدید آموزش، معلم نه تنها در پایان دوره آموزشی، بلکه در سراسر جریان آموزشی باید میزان یادگیری دانش آموزان و دانشجویان خود را ارزشیابی کند این کار به معلم کمک می کند تا هم از چگونگی توفیق و شکست یادگیرندگان در یادگیری و هم از نقاط قوت و ضعف فعالیتهای آموزشی خود آگاهی حاصل نماید اندازه‌گیری بازده‌های یادگیری دانشآموزان علاوه بر ثمره دادن و صدور گواهینامه به بهبود شیوه های آموزشی معلم و تشخیص و دفع نواقص یادگیری دانشآموزان نیز کمک می کند(سیف، ۱۳۷۳)
نتیجه‌گیری:
آموزش و پرورش زیر بنای توسعه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر جامعه است بررسی عوامل موثر بر پیشرفت و ترقی جوامع پیشرفته نشان میدهد که همه این کشورها از آموزش و پرورش توانمند و کارآمد برخوردار نبوده‌اند به تعبیر دیگر آموزش و پرورش را می‌توان یکی از نهادهای تعیین‌کننده بنیادهای فرهنگی و اخلاقی یک جامعه دانست این نهاد از یکسو با کودکان ، نوجوانان و جوانان خلاق، مبتکر و مستعد و از طرف دیگر با طیف گسترده‌ای از مردم به عنوان خانواده‌ها یا اولیای دانشآموزان در ارتباط است و تعلیمات و آموزش‌های خود را چه مثبت و چه منفی به پیکره جامعه تزریق میکند بنابراین توجه بیشتر به تعلیم و تربیت، مهمترین عامل پیشرفت فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه است که اثرهای آن متوجه جامعه و خانواده خواهد شد استرس و فشارهای روانی نیز، امروزه بیش از پیش برای افراد ملموس است در هر گردهم آیی، انسانها از انواع فشارها، صحبت به میان آورده و به نوعی نارضایتی خود را اعلام میکنند دانش آموزان نیز از این مقوله، مستثنی نیستند آنان از یک سو طالب پیشرفت تحصیلی هستند، از سوی دیگر آنطور که باید، نظر خانواده و مدرسه را نمی‌توانند تامین کنند حال با توجه به اهمیت آموزش و پرورش در توسعه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و صرف هزینه‌های هنگفت، اگر پیشرفت تحصیلی دچار آسیب شود، چه باید کرد؟ غور و تفکر در این امر سبب بررسی و مطالعه در این مساله شده افرادی دست به تحقیق در خصوص پیشرفت تحصیلی و یا فشار روانی زده‌اند که در متن تحقیق به آن اشاره شده است محقق نیز برای بررسی پاسخدهی به سوال مورد نظر دست به پژوهش موجود زد که نتایج و تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی داده‌ها نشان میدهد که پایه و کلاس دانشآموزان در مقدار فشار روانی آنان تاثیری ندارد، اما جنسیت در این متغیر موثر بوده، طوریکه فشار روانی دختران بالاتر از فشار روانی پسران گزارش شده است(دختران =۰۶/۱۳ و پسران =۱۱) که نتیجه تحقیق در خصوص رابطه جنس با فشار روانی با نتیجه تحقیق کیانی(۱۳۷۱)، که رابطه « جنسیت و استرس» را بررسی میکند، مغایر است، شاید این تفاوت به علت محدوده سنی آزمودنیها در این تحقیق باشد (آزمودنیهای تحقیق کیانی در فاصله سنی ۳۵-۲۰ سالگی قرار دارند) همچنین نتیجه این تحقیق با تحقیق باقریان(۱۳۷۹)، که تحت عنوان « بررسی رابطه بین احساس فشار روانی و جنسیت در بین دانشجویان رشته‌های مختلف تحصیلی» انجام گرفته و همچنین با نتیجه تحقیق قاریان(۱۳۸۰)، که در رابطه با « بررسی رابطه بین استرس‌های روزانه و بهداشت روانی دانشجویان دختر و پسر» صورت گرفته ، همخوانی ندارد و احتمال دارد این اختلاف به علت تفاوت در مقطع تحصیلی باشد ارتباط پایه‌های تحصیلی با پیشرفت تحصیلی نیز معنی‌دار نبوده ولی جنسیت در میزان پیشرفت تحصیلی اثر دارد چنانکه مشاهده میشود، پیشرفت تحصیلی دختران بالاتر از پسران است (دختران =۵۶/۱۷ و پسران = ۶۱/۱۵) و این نتیجه با نتیجه تحقیق حجازی،(۱۳۸۲) که تحت عنوان « بررسی جرأت‌ورزی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان تیزهوش و عادی دبیرستانهای شهرستان زنجان» صورت گرفته، مغایر است (نتیجه تحقیق حجازی: دانشآموزان تیزهوش در هر سه متغیر نسبت به دانش آموزان عادی برتری دارند، اما تفاوتی بین دانشآموزان دختر و پسر وجود ندارد)، که علت این تفاوت شاید به دلیل جامعه متفاوت و یا متفاوت بودن تعداد نمونه‌ها در دو تحقیق مذکور باشد
( تعداد نمونه آماری تحقیق حجازی ۶۰ نفر می‌باشد)
در صورتیکه رابطه‌ای بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی پسران به چشم نمی‌خورد، یک رابطه ضعیفی بین فشار روانی و پیشرفت تحصیلی دختران مشاهده میشود که البته معکوس است یعنی هرچه فشار روانی بیشتر باشد، پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر کم است در سطح α≤٪۵معنی‌دار نیست ولی در سطح α≤٪۱۰، رابطه ضعیف و معکوسی به چشم می‌خورد) که نتیجه مورد اخیر، با نتیجه تحقیق صحتی و سلطانی، (۱۳۷۶) که در رابطه با « بررسی و مقایسه میزان اضطراب و پیشرفت تحصیلی در جامعه دختران پایه سوم راهنمایی منطقه ۳ تهران انجام گرفته، مغایر است (نتیجه تحقیق صحتی و سلطانی: هرچه دانشآموزان از لحاظ وضعیت تحصیلی ضعیف‌تر باشند، میزان اضطراب آنان بیشتر است)، که علت این تفاوت احتمالاً به علت تفاوت در مقطع تحصیلی و یا جامعه مورد نظر باشد و بالاخره نتیجه تحقیق حاکی از این است که اثر متقابل بین پایه و جنسیت فشار روانی دانشآموزان مشاهده نمی‌شود
حمایت خانواده در مقابل فشار روانی دانش آموزان
فشار روانی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
عوامل موثر بر فشار روانی
فشار روانی پیشرفت تحصیلی
نقش ورزش در پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر و پسر
بررسی ارتباط بین رشد اجتماعی و سخت رویی دانشجویان
سخت روئی و حمایت اجتماعی
رویدادهای استرس زا
فشار های روانی
سخت روئی و سلامت اخلاقی
سخت رویی و سبک شخصیتی
سخت رویی و واکنش های فیزیو لوژیک
سخت روئی و رشد اجتماعی دانشجویان
رشد اجتماعی در دانشجویان دختر و پسر
بررسی ارتباط بین رشد اجتماعی و سخت رویی دانشجویان
سخت روئی و حمایت اجتماعی
رویدادهای استرس زا
فشار های روانی
سخت روئی و سلامت اخلاقی
سخت رویی و سبک شخصیتی
سخت رویی و واکنش های فیزیو لوژیک
سخت روئی و رشد اجتماعی دانشجویان
رشد اجتماعی در دانشجویان دختر و پسر
مصرف گرایی
فهرست
ظهور مصرف گرایی نوین و پیدایش فرهنگ خاص آن ۲
الگوهای مصرف‌گرایی نوین ۴
مصرف‌گرایی در بین اقشار مختلف ۸
لزوم برنامه‌ریزی برای الگوهای مصرف گرایی نوین ۱۰
مصرف گرایی و آسیب‌های آن ۱۲
نتیجه گیری ۱۷
هدف مقاله حاضر بررسی چهار نکته اساسی در رابطه با مصرف گرایی نوین است . نخست ظهور مصرف گرایی نوین و پیدایش فرهنگ خاص آن باید واکاوی گردد. دوم، می بایستی یک تجزیه و تحلیل از الگوهای مصرف‌گرایی نوین در قرن بیستم در جوامع توسعه یافته و چگونگی اشاعه و نفوذ آن بعنوان بخشی از فرهنگ جوامع در حال توسعه ارائه گردد. سوم، تعیین تفاوتهای مصرف گرایی در بین اقشار و گروههای اجتماعی مختلف از دیگر نکته های اصلی است . چهارم، مقاله به لزوم برنامه ریزی برای الگوهای مصرف گرایی نوین خواهد پرداخت . مقاله لزوم انجام پژوهشهای جامع در این زمینه را بحث خواهد کرد. به نظر می رسد هرچه می گذرد لزوم انجام تحقیقات در این زمینه بیشتر احساس می گردد.
ظهور مصرف گرایی نوین و پیدایش فرهنگ خاص آن
مصرف گرایی نوین در اثر گسترش سرمایه داری در اروپا بوجود آمد . یک دیدگاه در مورد توسعه سرمایه داری در اروپا بر اساس نوشته های جامعه شناس بزرگ ماکس وبر بر این باور است که در اروپا در اثر اشاعه تفکرات لوتر و کالوین بر این باور است که در اروپا در اثر اشاعه تفکرات لوتر و کالوین مبنی بر سخت کارکردن، صرفه جویی ، سرمایه گذاری و ایجاد مؤسسه های اقتصادی بود که روحیه سرمایه داری بوجود آمد و به تدریج به یک نظام اجتماعی تبدیل شد . از لحاظ نظری، در این جا یک تضاد بین تبیین پیدایش سرمایه داری و توسعه مصرف گرایی بوجود می‌آید . اما واقعیت امر این است که سرمایه‌داری از همان ابتدای پیدایش دارای یک هدف اصلی به نام (سودسازی) بوده است . برای چنین هدفی، تولید بیشتر، فروش بیشتر، سرمایه گذاری بیشتر و مجدداً تولید بیشتر مد نظر است . به عبارت دیگر در یک چرخه، هدف فروش کالاهای بیشتر و در نتیجه سود بیشتر است .
ابتدا فکر می کردند که طبقات بالا و اشراف خریداران اصلی کالاهای سرمایه داری باید باشند. اما به تدریج متوجه شدند که سرمایه داری با تولید انبوه نیاز به مصرف‌کنندگان انبوده دارد. از آنجا که طبقات بالا از کمیت کافی برخوردار نبودند، پس بنابراین نیاز به مصرف کنندگان انبوه به زودی نمایان شد.
در تولیدهای اولیه، نخست رفع نیازهای بیولوژیک را مدنظر داشتند. اما از آنجا که نیازهای بیولوژیک انسان محدود است، لذا باید نیازهای غیربیولوژیک در جوامع برای مصرف کالاها بوجود آید . نیاز غیربیولوژیک هم در جایی محدود می شد. اما تولید کنندگان می بایستی خصلت تولید انبوه خود را بعنوان یکی از اهداف ، از دست نمی دادند. به همین منظور بود که در جوامع سرمایه داری نیازهای کاذب بوجود آمد تا کالاهای انبوه سریعاً مصرف شوند. مصرف انبوه بر پایه کالاهای بی‌دوام امکان پذیر بود.